Kerk Santa Maria dei Miracoli
Pietro Lombardo tekende de plannen van de Santa Maria dei Miracoli die ook het Ca' Dario ontwierp. De bouwstijl is vroegrenaissance uit eind 15de eeuw. De niet eens zo grote kerk krijgt vaak de bijnaam het juwelenkistje. Het is niet enkel de kleurrijke marmeren gevel met opvallende gebeeldhouwde sculpturen en bas-reliëfs die deze naam opleverde. Vooral het tongewelf laat de indruk na van een juwelenkistje, maar dan zonder juwelen. Die figuratieve verwijzing kan ook gebruikt worden voor sommige zaken uit het interieur zoals de vloer, de koorafscheiding, de triomfboog voor het altaar.
Pronkstuk is een schilderij van Nicoló di Pietro boven het altaar, 'Maria met Kind' uit 1408. Hieraan zijn miraculeuze krachten toegeschreven wat de naam uitlegt. Opvallend is ook het tongewelf waarop 50 portretten van profeten en heiligen zijn afgebeeld. In de koepel zie je de vier evangelisten afgebeeld. Boven de ingang loopt een koorgalerij waarlangs de nonnetjes via een overdekte gang uit het klooster direct de kerk binnen traden. Kijk ook eens naar de onderste panelen waar de ramen mee zijn afgedekt. Deze zijn vastgemaakt aan de gevel met haken met de bedoeling om een ophoping van het zout water en vocht van de kanalen zoveel mogelijk te vermijden.
Wie goed kijkt aan de linkerzijgevel merkt dat een halfzuil er wat 'verwrongen' uitziet. Het gevolg van een bominslag van het Oostenrijkse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Basilica di Santa Maria della Salute
Dit is één van de 65 kerken in Venetië en ligt aan het Canal Grande, aan de andere zijde van het San Marcoplein. Daardoor is het wellicht ook de meest bekende naast de basiliek. Ze werd gebouwd in 1630 op meer dan één miljoen eikenhouten heipalen. Het werd gebouwd als dank voor het beëindigen van een pestepidemie. Ieder jaar is er op 21 november het 'Festa della Salute'. Dan worden er bootjes over het Canal Grande gelegd zodanig dat de mensen het kanaal te voet kunnen oversteken. Alleen op die dag gaat de hoofdingang open. Je ziet er werk van onder meer Titiaan en Tintoretto.
Basiliek Santi Giovanni
Samen met de San Marco is de Santi Giovanni kerk de andere basiliek van Venetië, ook bekend als de Zanipolo. Een resem grafmonumenten van liefst 25 doges en heiligverklaarden sieren de gotische kerk. Hier vonden ook de meeste begrafenissen plaats van de doges. Wat het Pantheon in Rome is, is de Zanipolo in Venetië.
Met zijn 101,60 meter in de lengte en 45,80 meter breedte is de Zanipolo de grootste kerk van Venetië. De koepel meet 41 meter diameter.
Zoals aangehaald bevat de Santi Giovanni een groot aantal grafmonumenten. Niet enkel de doges zelf maar ook rechtstreekse familieverwanten. Zo zijn hier de families Mocenigo, Morosinir, Valier goed vertegenwoordigd. Je vindt er ook vooraanstaande figuren zoals graven, oorlogshelden, …
Maar het zou wat oneerbiedig zijn om niet de andere bezienswaardigheden van deze basiliek te vermelden zoals het schilderij ‘De glorie van Sint-Dominicus’ van Giovanni Battista Piazzetta, het hoofdaltaar van Baldassare Longhena in de apsis, de houten balken en marmeren zuilen die het kruisgewelf dragen, het relikwie van de Santa Catharina uit Siena (een voet van haar).
Kerk Santa Maria Formosa
‘Formosa’ betekent welgevormd en dat is wat de Heilige Magnus dacht over de lichaamsbouw toen hij in 639 een verschijning zag van Maria. Althans, zo wil men ons doen geloven. Maria gebood in elk geval Magnus om een kerk te laten bouwen en zo geschiedde. Aan de kerk werd bijna een eeuw gebouwd. Codussi tekende de plannen. Ze werd ingewijd in 1585. Er zijn heel wat associaties terug te vinden van de familie Cappello (beelden, monumenten). Geen wonder want deze familie financierde grotendeels de kerk.
Het bijzondere is dat de kerk twee voorgevels telt: één aan de kant van het marktplein en een andere die uitkijkt over het kanaal. De barokke klokkentoren werd toegevoegd in 1688. Je moet zeker eens dichterbij gaan kijken aan de voet van de toren. Daar vind je iemand die je nogal expressief aankijkt. De bedoeling van deze persoon is om boze geesten weg te houden van de klokkentoren. Van de kunst binnenin vernoemen we graag het schilderij St-Barbara, patrones van de soldaten, van Palma il Vecchio. Een triptiek van Bartolomeo Vivarini. Opvallend is de verre link met … Antwerpen. In de rechterhoek staat een grafmonument voor de gebroeders Antonius en Willem Hellemans.
Kerk San Zaccaria
De kerk is toegewijd aan de H. Zacharias, die de vader was van Johannes de Doper. Na zijn dood werd zijn lichaam overgebracht naar Venetië, vandaar de link. Eind 15de eeuw is de huidige kerk voltooid. Onderaan is het marmer gekleurd, de bovenste gevel bestaat uit witte steen. Het is een mooi voorbeeld van hoe renaissance in Venetië werd gezien, al verwijzen de bogen wel nog naar de laatgotiek. Boven het portaal zie je een beeld van Sint-Zacharias. Op de hoeken staan engelen.
Deze kerk heeft altijd een speciale band gehad met de staatshoofden van de Venetiaanse Republiek, de dogen genoemd, die eerder een ceremoniële bevoegdheid hadden. De doge woonde in het Dogepaleis op het San Marco plein. Trouwens, acht doges liggen hier in de crypte begraven.
Er was ook een benedictijnenklooster verbonden aan de kerk. Het verhaal is dat de kloosterzusters een deel van hun tuin afstonden om zo het San Marco plein te kunnen vergroten. Als dank kwam de doge en zijn gevolg jaarlijks telkens op paaszondag in een processiestoet naar de kerk San Zaccaria de mis en vespers bijwonen.
Bij de kunstschatten horen een werk van Antoon van Dyck (Kruisiging) in de sacristie. In de kapel van Onze-Lieve-Vrouw der Smarten hangt een prachtige polyptiek uit halfweg 15de eeuw. Een fresco in de apsis van de Sint Tarasiuskapel is geschilderd door het kunstenaarsduo Andrea del Castagno en Franceso da Faenza. Het meest gerenommeerde werk, een altaarstuk, hangt in het linkerschip: een mooie Madonna met kind van Giovanni Bellini uit 1505.
Kerk Gesuati
Toen een orde lekenbroeders (de Gesuati) ophield te bestaan, kwamen dominicanen zich vestigen in Venetië en lieten in de eerste helft van de 18de eeuw deze kerk bouwen, de Santa Maria del Rosario of i Gesuati. Het plafond is beschilderd met fresco’s van Giambattista Tiepolo ‘Het leven van de H. Damascus’. Verder vind je ook werk van Jacopo Tintoretto, Sebastiano Ricci en Giambattista Piazzetta.
Het kleine renaissancekerkje van de vroegere Gesuati lekenbroeders bestaat ook nog, Santa Maria della Visitazione uit beginjaren van de 16de eeuw. Hier vind je de oudste beschilderde zoldering van Venetië, 58 afbeeldingen van heiligen en profeten.
Opgelet, er is ook nog de kerk Gesuiti (één letter verschil) in het noordelijke deel van de stad, toegewijd aan de jezuïeten. Deze kerk bevat ook erg mooie fresco’s op het plafond.
Kerk San Pantalon
Het mooie van deze barokke kerk (bouwjaren 1668-1686) zit zeker binnenin want de buitengevel oogt heel eenvoudig. Het interieur en dan zeker het plafond is indrukwekkend. Het trompe-l’oeil brengt een voorstelling van het martelaarschap van San Pantalon, die tot de dood werd veroordeeld omdat hij zich bekeerde tot het christendom. Van 1680 tot 1704, 24 jaar lang dus heeft Giovanni Antonio Fumiani eraan geschilderd. Een oppervlakte van 433 vierkante meter is gevuld met veertig afzonderlijke taferelen en is daarmee het grootste schildersdoek van de wereld. Hoe heeft die man dat klaar gespeeld om óp het plafond zo’n meesterwerk klaar te krijgen? Er zijn verschillende versies hoe hij aan zijn dood kwam. Een versie luidt dat hij in 1704 van een stelling viel toen hij vanop afstand wou kijken hoe het werk eruitzag vanop de grond. Andere bronnen vermelden een sterfdatum 6 jaar nadat hij het werk had beëindigd.
In de Capella del Sacro Chiodo bevindt zich een reliek met daarin een spijker. Niet zomaar één maar wel een spijker waarmee Christus is gekruisigd.
Kerk Santa Maria Gloriosa dei Frari
De kerk staat nog bekend als Santa Maria Assunta of korter nog I Frari (verbastering van frati 'gebroeders'). Toen de Franciscanen neerstreken in Venetië begin 13de eeuw kregen ze van de Doge Jacopo Tiepolo een stuk grond als geschenk. Hierop begon men rond 1330 aan de bouw van een kerk in gotische vormen. Pas ca. een eeuw later was de bouw rond. De kerk oogt vrij groot maar is niet de grootste kerk van Venetië. Die eer moet de kerk laten aan de Santi Giovanni e Paolo.
De 70 meter hoge klokkentoren (campanile) bevat een achthoekige tamboer. Waar nu de hoofdingang is, stond vroeger het hoofdaltaar. Reden, de doge en zijn gezelschap wilden immers vanuit hun gondel meteen de kerk kunnen instappen. Dus, omdat het altaar dáár in de weg stond, moest het naar de andere kant verhuizen.
Het interieur bevat een aantal fraaie kunstvoorwerpen en enkele grafmonumenten van bekende inwoners van Venetië. In de apsis boven het hoofdaltaar hangt een meesterwerk van Titiaan, Maria Tenhemelopneming. Het koor is bijzonder mooi: 16 meter lang en bijna 14 meter breed. Je telt drie rijen met in totaal 124 koorstoelen, prachtig uitgesneden met taferelen van heiligen. Het koorhek oogt heel fraai en is gedecoreerd met marmeren figuren.
Een andere blikvanger is een houten beeld van Sint-Jan de Doper van Donatello en het drieluik Madonna met kind in de sacristie van Giovanni Bellini. Maar je moet eigenlijk alle kapellen hebben gezien want in elk word je geconfronteerd met bijzonder mooie kunst: Capella Bernardo, Capella di San Giovanni Battista, Capella San Marco o Corner en de Capella dei Milanesi.
Ook heel wat imponerende grafmonumenten zijn er te zien. Zoals dat van de beeldhouwer Antonio Canova (hij ontwierp zijn eigen grafmonument), kunstschilder Titiaan, de doge Giovanni Pesaro, doge Foscari, het graf van de componist Claudio Monteverdi, ...
Aanpalend ligt het voormalige klooster. Hier huist het Rijksarchief. Bijna 300 ruimtes zijn gevuld met documenten die verband houden met de historie van Venetië.
Kerk San Rocco
Het uitzicht vandaag is een verbouwing die plaatsvond in de tweede helft van de 18de eeuw van een renaissancekerk uit begin 16de eeuw. Het gaat hier om een prestigieus project van de Scuola di San Roco die alsmaar meer aanzien had verworven en dat wou laten zien aan de bevolking. De Heilige Rochus, beschermheer tegen de pest, wordt hier vereerd. In 1485 werd zijn lichaam overgebracht uit Montpellier (Frankrijk) naar Venetië. Hij stierf op 32-jarige leeftijd nadat hij zijn leven had toegewijd aan de pestlijders.
Jacopo Tintoretto hangt hier met enkele schilderijen met daarop afbeeldingen uit het leven van Sint Rochus. Elk jaar op 16 augustus wordt de feestdag van St.-Rochus nog altijd gevierd.