In Europa zijn er nu reeds meer dan 200 steden en regio's die beperkingen opleggen aan voertuigen, hetzij door middel van een milieuvignet, door tolheffing of op een andere manier. We geven je hierbij een overzicht van drie steden of regio's die een grote impact hebben voor toeristen uit Nederland en België. Terloops kaarten we ook nog even de beloofde tolheffing in Duitsland en Vlaanderen aan.
BELGIË: L.E.Z.-zones
ANTWERPEN en Brussel nu, Gent in 2020, Mechelen in 2021
Elke grote stad heeft plannen om een lage-emissiezone in te voeren. Probleem is dat ze allemaal andere voorwaarden opleggen als de pionier Antwerpen. Heb je recht op een uitzondering dan is de registratie ook verschillend. Mechelen en Gent zouden de eerstvolgende steden zijn in 2020, maar in januari 2019 heeft het stadsbestuur van Hasselt aangegeven eventueel ook een LEZ-zone in te stellen.
Antwerpen is gestart vanaf 1 februari 2017: op de complete binnenstad inclusief de Singel (dus niet op de ring)! Ook voor een deel op Linkeroever! En dat laatste brengt heel wat pendelaars in de problemen die de overbezette P+R-parkings willen gebruiken op Linkeroever! Een duidelijk plan lees je op Slimnaarantwerpen.be.
Brussel is officieel gestart op 1 januari 2018 maar boetes werden er pas uitgeschreven vanaf het najaar van 2018. Alle informatie over de LEZ-zone Brussel kan je nalezen op hun website.
Gent start vanaf 1 januari 2020 en de eerste details zijn al bekend. Door het circulatieplan is het verkeer in Gent sowieso al heel beperkt. Alleen diesels met de Euronorm 5 en 6 mogen in de toegelaten straten rijden. Diesels Euronorm 4 zullen moeten betalen en zich eerst registreren. Diesels met een lagere norm mogen er niet in. Bij voertuigen op benzine, LPG of CNG is de Euronorm vanaf 2 al toegestaan. Meer informatie op hun de website LEZ 2020 in Gent.
Aanduiding lage-emissiezone
Een L.E.Z.-zone is aangegeven met een verkeersbord (zie afbeelding bovenaan deze pagina). Dit is voor alle soorten voertuigen en ook buitenlandse, van toepassing. Er is geen sticker vereist. Men werkt met nummerplaatherkenning of voor buitenlandse voertuigen met registratie. Wie de zone toch zou binnenrijden met een niet-toegelaten voertuig zal een boete van 150 euro (in Antwerpen, 1ste overtreding) tot 350 euro (in Brussel, 1ste overtreding) moeten betalen.
Controle voertuigen, binnen- en buitenland
Een goed overzicht van de voertuigen die er toegelaten zijn lees je telkens op hun websites (zie hoger). Controle gebeurt dus aan de hand van de nummerplaat, volledig automatisch voor Belgische en Nederlandse voertuigen in Antwerpen en alleen voor Belgische voertuigen in Brussel.
Wanneer is het van toepassing? ALTIJD, elke dag en op elk uur.
Wat met buitenlandse voertuigen? Behalve Nederlandse voertuigen in Antwerpen, moeten alle andere met buitenlandse nummerplaat zich registreren op de website van hetzij Antwerpen of Brussel en dan mogen ze ook gratis binnen, als het voertuig ten minste aan de voorwaarden voldoet. De registratie moet per stad gebeuren, dus een registratie in Antwerpen is niet geldig in Brussel.
Wil je zich verdiepen in de wetgeving? Klik dan hier.
FRANKRIJK: ZCR-zones
Ook in Frankrijk is men gestart met een milieuvignet in te voeren. Vanaf 2017 is het voor buitenlandse voertuigen verplicht. Lees er alles over op onze aparte pagina.
DUITSLAND
Het milieuvignet in Duitsland is al bij heel veel mensen bekend. Alle info en tips lees je op onze pagina 'Milieuvignet Duitsland'. Zie lager voor het wegenvignet dat zou ingevoerd worden vanaf oktober 2020.
Nog meer steden
Het is niet de bedoeling van de auteur om een compleet overzicht te geven van alle beperkingen in Europa. Kopenhagen, Lissabon ... hebben ook een milieuzone. In Londen is er een tolheffing. Dat is ook het geval voor Bergen (NO), Porto ... In Italië hebben veel steden een beperkte toegang, de ZTL-zones waarvan deze van Firenze de meest bekende is. Voor een compleet overzicht verwijzen we graag naar de Europese wegenpagina van VAB.
TOLHEFFINGEN OP KOMST
Wat met de beloofde tolheffing in Duitsland?
Die is eerst geannuleerd in 2017 en nog eens in juni 2019. Door protesten van de grensregio's in Duitsland, buitenlandse organisaties en de Europese Commissie. Er was sedert eind 2018 een initiatief genomen voor een tolheffing vanaf oktober 2020 (nu ook geannuleerd) waarbij de Duitsers hun verkeersbelasting zou vervangen worden door het tolvignet. Daardoor zouden de Duitsers geen eurocent meer betalen maar wel de buitenlanders die nu nog gratis gebruik maken van de Duitse snelwegen. Het tolvignet zou je alleen maar nodig hebben als je de snelwegen gebruikt. Daardoor is de zware kritiek van de grensregio's met Nederland en België in de kiem gesmoord. Voor een weekendje weg naar de Eifel of Moezel hoef je immers geen snelwegen te gebruiken.
Update 19 juni '19: door klachten bij het Europees Hof van Justitie heeft die ook de tolheffing in die voorgestelde vorm (Duitsers betalen niets extra) onwettig verklaard, het Hof oordeelt dat die heffing discriminerend is en in strijd met het vrij verkeer van personen en goederen. Dus terug naar af!
Wat met het beloofde rekeningrijden in Vlaanderen / België?
Er is één zekerheid: dit gevoelig thema is voor na de verkiezingen van 26 mei 2019. Sommige politici, beroepsfederaties en drukkingsgroepen zijn van mening dat dit de enige oplossing is van het fileprobleem en zijn voorstander voor het systeem van rekeningrijden. Maar net voor die verkiezingen verwijzen ze dit voorstel dat ze al jarenlang verdedigen plots naar vuilbak ... ervaring leert echter dat na de verkiezingen het terug zal opgevist worden.
Vlaanderen met Wallonië? Het lijkt er meer en meer op dat beide regio's een aparte weg gaan inslaan wat het natuurlijk nog ingewikkelder maakt voor de buitenlander. Wallonië is voorstander van een wegenvignet (maar door het Europees Hof van Justitie onwettig verklaard in het voorbeeld van Duitsland) wat zeer weinig investeringen vraagt en heel snel kan ingevoerd worden. Vlaanderen wil absoluut verder gaan met het systeem van rekeningrijden wat dure investeringen vraagt, zeer gecompliceerd is en veel tijd vraagt om het in te voeren.
Wat is rekeningrijden? Afhankelijk van het uur, de dag en de route zou het basistarief stijgen of dalen. Men kan daaraan ook het type voertuig verbinden. Een elektrische auto zou van een lager tarief kunnen genieten of zelfs vrijgesteld worden op bepaalde momenten / wegen. Rekeningrijden zou voor elk type weg zijn. Doel: de mensen doen kiezen voor andere vervoermiddelen en andere tijdstippen.
En wat zijn nu de problemen? Nagenoeg iedereen zal dit ervaren als een extra belasting. Het is dus niet eenvoudig om iedereen daar warm voor te maken, vooral omdat de alternatieven op het vlak van openbaar vervoer heel summier zijn voor wie op het platteland woont. Het is zeer twijfelachtig dat Vlaanderen deze tolheffing alleen zal invoeren, net zoals bij de vrachtwagens hebben ze ook Brussel en Wallonië nodig en die staan er echt niet op te wachten. Men is er ook nog niet uit hoe dat de registratie moet gebeuren van de gereden kilometers (wellicht met een OBU-bakje in het voertuig). En wat met de buitenlandse voertuigen?
In België alleen zijn er meer dan 7 miljoen voertuigen die gaan moeten uitgerust worden met zo'n OBU-bakje (On Board Unit), kostprijs ca. 150 euro incl. installatie. Nu al bekend voor het vrachtverkeer. Wat gaan we doen met de buitenlandse voertuigen? We kunnen toch niet vragen dat een toerist zo'n bakje koopt vooraleer België binnen te rijden? Is een vignet voor buitenlandse voertuigen dan een haalbare kaart? Zal dit dan aan hetzelfde tarief zijn als iemand met zo'n OBU-bakje? Net voor de verkiezingen en net voordat het naar de prullenbak werd verwezen (tot aan de verkiezingen) zou men het ook kunnen doen via de smartphone. De technische beperkingen zijn nog vele keren groter dan met een OBU-bakje, dit maakt het voorstel gewoon hopeloos.
Wanneer? Sommige politici (zeer weinig net voor de verkiezingen) maken zich sterk dat ze de beslissing gaan nemen na de verkiezingen van 2019, dus in 2020. Dan moet er een aanbesteding uitgeschreven worden voor de technische installaties, controles en backoffice. Producenten van OBU's moeten de technische gegevens krijgen voor de productie van miljoenen bakjes. En er moet voldoende tijd voorzien worden voor de installatie in die 7 miljoen voertuigen. Startdatum 2024 of 2025 suggereert de minister (eind 2018). Dus net voor 26 mei 2019 zou dat zelfs niet het geval zijn. Kortom meer nieuws na de verkiezingen, als de nieuwe bestuursploeg op zoek moet naar geld ... Sowieso moet er vanaf 2026 in gans Europa een tolheffing ingevoerd worden. 'Europa' heeft alleen nog niet gezegd op welke manier.
Maar indien het er toch zou komen ... er gaan heel veel juridische tussenkomsten zijn die ook die datum niet haalbaar maken. Binnenlands toerisme en het grensoverschrijdend weekendtoerisme zal zeer zware klappen krijgen. Een weekendje is nu standaard 2 overnachtingen (vrijdag en zaterdag), als het verkeer op vrijdagnamiddag (zwaarste spits) hoge tolheffing zal moeten betalen dan zullen de mensen op zaterdagmorgen vertrekken en verkopen de hotels maar één nacht meer ipv twee. Dagtoerisme zal ook zware hinder ondervinden want een ritje van Limburg naar de zee zal tientallen euro's extra kosten.
Belangengroepen en sectoren gaan alle juridische middelen uitputten om deze belasting ongedaan te maken. Ook vanuit het buitenland zal er zeer grote weerstand zijn, vooral vanuit Nederland. Bovendien zal er steeds een verschil zijn tussen een binnen- en buitenlands voertuig. Stel dat buitenlanders een vignet moeten aankopen en ze voor 2,5 euro een weekendje in België kunnen rondrijden. Een Belg wil diezelfde afstand doen met zijn OBU-bakje en moet veel meer betalen. Voor een weekendje Ardennen zou dat voor een Antwerpenaar 15 euro kosten (simulatietarieven laatste test). Puur discriminerend dus, hoe zou de Raad van State daarop reageren? Er staan ons dus nog boeiende tijden te wachten ...
Hoeveel moet het kosten? Volgens lekken uit een onderzoek in opdracht van de Vlaamse regering zou het 2 of 5 cent per kilometer moeten zijn. En met een startheffing van 25 cent. Voor sommigen is dit bedrag zelfs veel te weinig en moet het 6x hoger zijn. Maar net voor de verkiezingen was dit bedrag duidelijk te hoog ... dus geen politieker die hieraan zijn vingers wil verbranden, toch tot na de verkiezingen.
Update van deze pagina: 19 juni 2019, wil je extra informatie klik dan op een van de bovenstaande links. Wens je een reactie te mailen naar de redacteur, mail dan naar [email protected].