Truffels van Tricastin zijn het gastronomische paradepaardje van La Drôme Provençale. Meestal associëren we de Périgord met de truffel, maar “le Tricastin” is dé regio waar de meeste truffels gekweekt worden, te situeren op de landkaart in de Rhône-Alpes tussen “la Drôme” en “le Vaucluse”, ook wel “La Drôme Provençale” genoemd. Statistisch zou 70 % van de Franse truffels daar vandaan komen, maar aangezien de hele productie en handel nogal in een grijze zone verloopt, zijn dit eerder gissingen.
Het ene diamantje is het andere niet…
Grieken en Romeinen wisten de truffel reeds te appreciëren, maar in de middeleeuwen werden aan de truffel, wegens zijn kleur en onderaards leven, eerder diabolische krachten toegeschreven. De Franse gastronomie herontdekte het aroma van de truffel en eind van de 19e eeuw bedroeg het jaarlijks productievolume 1600 ton. Nu haalt men, naargelang de klimatologische omstandigheden, tussen de 30 en 60 ton. De top is de “Zwarte Truffel” (door de gastronoom Brillat-Savarin de zwarte diamant van de Franse gastronomie genoemd), geoogst van november tot maart. Andere soorten zijn de witte zomertruffel, de wintertruffel en de grijze truffel uit Bourgogne. Het prijskaartje van een zwarte truffel loopt op van 400 euro/kg in het begin van het seizoen tot 800 euro/kg rond de eindejaarsfeesten.
De zoektocht naar de zwarte diamant
In onze verbeelding is de zoektocht naar een truffel een heel avontuur. Weg van alle kijklustigen en met het varken of de truffelhond het bos in … Nu worden de truffels gekweekt op plantages. Een varken heeft een truffelinstict, maar het transport van het dier en ook zijn grote eetlust van truffels maken hem hiervoor minder geschikt. De truffelhond moet opgeleid worden de vindplaatsen van de truffels te ontdekken. Een hele gamma van hondenrassen kan men hiervoor africhten, in Piemonte doet men het zelfs academisch aan een hondenuniversiteit. Hier doet men het eenvoudiger en op één maand tijd kan men een hond africhten: eerst steekt men een truffel in een opengesneden tennisbal die men weggooit, dan in een tweede fase in de grond stopt zodat de hond de truffelgeur te pakken krijgt. Hij krabt de grond boven een rijpe truffel weg en het baasje hoeft hem er maar uit te halen. Na iedere truffelvangst is er een kleine beloning voor de hond.
Tradities rond de truffel
De zaterdag na 15 november komt de “Confrérie du Diamant Noir et de la Gastronomie” bijeen in Richerencheres voor “Le Ban des Truffes”: een feestelijke bijeenkomst in traditionele klederdracht met optocht en degustatie. Er zijn twee markten, één voor de groothandel en één voor de consumenten. De groothandelsmarkt verloopt in een heel grijze zone: de producenten bieden hun truffels aan in de koffer van hun wagen: men discussieert onder vier ogen over de prijs, men weegt en men betaalt cash (en niet met briefjes van 20 of 50 euro …). Op de consumentenmarkt gaat het meestal om één stuk of om een paar truffels.
Andere traditie is de “Mis van de heilige Antonius de Grote”, patroon van de “trufficulteurs” op de derde zondag van januari. Bij de offergang leggen de producenten in plaats van geldstukken een truffel in de schaal. Na de mis gaat men processiegewijs naar de pui van het gemeentehuis en worden de truffels per opbod verkocht en de opbrengst gaat naar de parochiale werken. Het tweede weekend van februari kan staat Saint-Paul-Trois-Châteaux in het teken van de truffel: geleide bezoeken, voordrachten, een markt en degustatie.
Truffelmarkten
Iedere zaterdagochtend vanaf half november tor eind maart kan men in “ la Capitale de la Truffe de Qualité” of Richerenches de truffelgroothandels- en consumentenmarkt bezoeken. In Saint-Paul-Trois-Chateaux heeft men iedere zondag een truffelmarkt voor particulieren. Hier worden truffels gekeurd en aangeboden volgens variëteit en kwaliteit en met geafficheerde prijzen… deze werkwijze schept vertrouwen voor de consument.
La Maison de la Truffe
In het VVV kantoor van Saint-Paul-Trois-Châteaux (een dorp zonder kastelen!!!) vind je een pedagogische tentoonstelling over het hele truffelgebeuren. Je wordt er wegwijs gemaakt over soorten en de karakteristieken van de truffel. Je leert er van het vegetatieve leven van de truffel, de zoektocht naar een “voedingsboom”. Vandaag worden de wortels van jonge eiken behandeld met een schimmel (mycorrhiza) zodat de truffel er een voedingsbodem vindt. Na een tiental jaren verschijnen de eerste truffels, die later een gemiddeld gewicht zullen hebben van 30 tot 50 gr. Ook vind je hier in een overzicht van de regionale wijnen.
In het truffelseizoen organiseert de VVV iedere zaterdag een truffelontdekkingsdag, met geleide bezoeken aan het “Maison de la Truffe”, de markt van Richerenchers, een zoektocht naar truffels (la cavage) en het nuttigen van een traditioneel truffelmenu (aan een vriendenprijsje van €25).
Het degusteren van truffels
Een traditioneel truffelmenu bestaat uit een salade met truffelsnippers, een omelet met truffels en een brie-kaas met truffelreepjes. Met één truffel van 50 gr kan men dit menu voor 4 personen klaarmaken. Belangrijk is wel dat je het aroma van de truffel voldoende tijd laat om zich te verspreiden: zowel het eibeslag en de brie dienen enkele uren vooraf met de truffelsnippers bereid te worden. Vind je het te riskant om zelf aan de slag te gaan, dan kan je in de plaatselijke restaurants een “omelette aux truffes” degusteren voor 25 euro. Enkele gastronomische restaurants dienen een truffeldegustatiemenu op. Een aanbevolen adresje in Grignan is “Le Clair de la Plume”, met overnachtingsmogelijkheden. Ook kan je een chambre en table d’hôte boeken met een truffelarrangement.
Nog meer gastronomische geneugtes: Les Coteaux du Tricastin
Reeds in de eerste eeuw na Christus, onder de Romeinse bezetting, produceerde de regio van Tricastin wijn. Het zijn “appellation d’origine controlée” wijnen: lichte, aangenaam om drinken wijntjes met een bewaarcapaciteit van een drietal jaren. In 1978 werd de “Université du Vin” opgericht die plaatselijke wijnbouwers moest bijstaan. Aan deze universiteit, gevestigd in het kasteel van “Suze-la-Rousse”, vinden er cursussen plaats voor amateur-wijnbouwers en wijnproevers.