Wat vooraf ging
De geallieerden waren in de tweede helft van 1944 aan een hoog tempo Frankrijk en België aan het bevrijden. Hun doel was zo snel als mogelijk naar Duitsland te trekken. Maar de Siegfriedlinie in Duitsland baarde hen grote zorgen. Achter deze verdedigingslijn, die start ten noorden van Aken tot aan de grens met Basel (Zwitserland) hadden de Duitsers zich teruggetrokken na hun nederlagen in België en Frankrijk. Het was een moeilijk te doorbreken linie omdat er veel bossen, meren en hellingen waren. Daarom zetten de geallieerden een plan op om dit te omzeilen.
Operatie Market Garden
De geallieerden hadden vanuit de Belgische Noorderkempen een stukje van Zuid-Nederland reeds bevrijd. Hun doel was door te trekken tot Nijmegen en Arnhem om daar de grens met Duitsland over te steken. Dan kwamen ze Duitsland binnen via een minder verdedigd gebied en zouden dan de Duitsers achter de Siegfriedlinie kunnen omsingelen. De belangrijkste obstakels waren echter de brede rivieren de Waal en de Rijn ter hoogte van Nijmegen en Arnhem. Ze moesten koste wat kost de bruggen zien te vrijwaren. Daarom zetten ze de grootste luchtlandingsoperatie (operatie Market) ooit op getouw. Niet minder dan 12.000 soldaten (Britten en Amerikanen) zouden landen via de lucht in vijandelijk gebied (met parachutes of met zweefvliegtuigen). Zij moesten de bruggen bezetten in Arnhem en Nijmegen tot de grondtroepen (operatie Garden) eraan kwamen.
Verloop van de strijd
De geallieerden werden door de Nederlandse verzetstrijders geïnformeerd dat er toch nog heel wat Duitsers aanwezig waren in de regio rond Arnhem, zelfs met tanks. Deze waarschuwing werd echter totaal genegeerd. De Duitsers werden zelfs zodanig onderschat dat er soldaten waren die hun golfsticks hadden meegenomen. Het zou een uitstap worden op 17 september 1944 ...
De Britten werden gedropt op meer dan 10 kilometer van de in te nemen bruggen in Arnhem. De Duitsers hadden reeds de spoorwegbrug en de pontonbrug vernietigd. Er bleef dus maar één brug meer over. Bovendien was er vanaf het begin een groot communicatieprobleem tussen de verschillende troepen. Ze konden elkaar niet bereiken door een verkeerde afgesproken radiofrequentie. De 12.000 soldaten werden eveneens geconfronteerd met een Duitse tankdivisie waardoor slechts een 800-tal manschappen uiteindelijk de enig overgebleven brug bereikten. Na vier dagen harde strijd moesten ze die brug uit handen geven. Alle troepen moesten zich herverzamelen in Oosterbeek, niet ver van hun landingsplaats, het is 21 september 1944. Daar werd er een perimeter opgezet. Dit is een zone, aan de ene zijde begrensd door de Rijn, waarin er geen Duitsers waren. Centraal in deze perimeter ligt het Hotel Hartenstein dat gebruikt werd als hoofdkwartier (nu het Airborne Museum ‘Hartenstein’).
Ook binnenin die perimeter was het moeilijk om te overleven. Er moest versterking komen van de Poolse troepen maar die konden niet in de lucht door mist. Zij zouden dan maar op de plaats van de perimeter de Rijn oversteken want er was een pontje. Die overzet was van een verzetstrijder en hij had de overzet net voor de aankomst van de geallieerden onklaar gemaakt opdat de Duitsers het niet zouden kunnen gebruiken ... Amper een paar honderd Polen bereikten de Britten in hun perimeter met de hulp van een andere boot. De druk werd echter zo groot dat de bevelhebber beslist om in de nacht van 25 op 26 september zich terug te trekken. Ze zouden de Rijn oversteken met boten. Gekwetsten en medisch personeel moesten achterblijven. De evacuatie verliep eerst goed maar door de stroming werd het bemoeilijkt want hun enige roeispaan was de kolf van hun geweer. De laatste soldaten zouden proberen de Rijn al zwemmend over te steken. Doch de stroming was toen sterker dan nu waardoor maar weinigen de overkant bereikten.
Gevolgen van deze nederlaag
Deze nederlaag zou grote gevolgen hebben voor Nederland en de rest van Europa. Sommigen beweren dat daardoor de oorlog zes maanden langer heeft geduurd. Voor de inwoners van Arnhem en omgeving was de winterse ontbering groot. Hun huizen waren allemaal vernield, sommigen leefden in een kippenhok anderen moesten tijdelijk verhuizen naar meer noordelijke steden. Arnhem lag immers pal op de frontlijn en het zou duren tot begin april 1945 vooraleer ze werden bevrijd. De geallieerden waren al in België maar een belangrijk deel van Nederland was nog in Duitse handen. Daardoor waren de bevoorradingslijnen afgesneden. Op de koop toe was het een harde winter maar brandstof ontbrak en aan voedsel was er een ernstig gebrek. Er zouden in Nederland ongeveer 20.000 mensen sterven door honger en kou tijdens deze winter.
Airborne at the Bridge
Deze locatie biedt een uitzicht over de wereldberoemde John Frostbrug, dé brug die centraal lag in de Slag om Arnhem. Vanuit het perspectief van drie persoonlijke verhalen (Britse luitenant, Duitse Hauptsturmführer, Nederlandse kapitein) krijg je een uniek beeld over wat er zich afspeelde tijdens de Slag om Arnhem. Het maakt deel uit van het Airborne Museum in Oosterbeek. Meer info op www.airborneatthebridge.nl