Bestuurlijk hoort het noordelijke deel tot Firenze, het zuidelijke tot Siena. Het is min of meer één rechte lijn die je kan trekken waarlangs je de wijnproducenten vindt, vaak in kastelen met hun lange oprijlanen omzoomd met die machtige cipressen.
Korte geschiedenis
Het is niet onze intentie om je hier te overladen met een lang ontstaansverhaal van Chianti, maar een beetje inzicht willen we wel geven.
Het was een baron uit Toscane die door studie en lang experimenteren de kwaliteit van de Chianti wijn deed verbeteren. Hij vond op een dag in 1872 de meest geschikte combinatie van druivensoorten om met een bepaalde mengverhouding het beste resultaat te bekomen. Bijna honderd jaar later werd zijn ‘uitvinding’ in een norm gegoten. Voortaan zou men wijnen uit de Chianti regio het predicaat DOG al dan niet toekennen.
Het hart van de Chianti streek
Onderweg van Firenze naar Siena kom je door het hart van de Chianti streek. Sinds 1932 werd de Chianti opgedeeld in 8 subwijngebieden: Montespertoli, Colli Aretini, Colli Fiorentini, Colle Pisane, Colli Senesi, Montalbano, Rufina en Classico.
Chianti en Chianti Classico
Net zoals bij de Franse wijnen met hun AOC predicaten heb je ook voor de Chianti wijnen verschillende kwaliteitslabels. Je hebt DOC en DOCG.
De DOC aanduiding staat voor Denominazione di Origine Controllata terwijl DOCG staat voor Denominazione di Origine Controllata e Garantita. Tussen beide predicaten is een merkelijk kwaliteitsverschil.
De topwijnen dragen het Chianti Classico DOCG label. Minimum 80 % sangiovese druif, maximaal 20 % andere rode druifsoorten. Wijn die best lang rijpt.
Daaronder heb je de Chianti DOCG uit een subgebied. Deze Chianti wordt geproduceerd in wat heet de zeven andere subgebieden. Minimum 70 % sangiovese, maximaal 15 % cabernet en maximaal 10 % witte druiven. Rufina is hierbij een bekende naam.
Wat heet minst van kwaliteit, maar de Chianti DOCG die niet uit een van de subgebieden komt is de gewone Chianti wijn die je bij ons in de warenhuizen zal vinden.
Dan is er nog bij de Chianti Classico de onderverdeling met de Riserva en Gran Selezione categorie. De Riserva moet minstens twee jaar rijpen, de Gran Selezione minimaal 30 maanden.
Nog een merkwaardig weetje over de Chianti Classico is dat dit subgebied nu niet bepaald veel wijngaarden telt. Het is een groot bosgebied met amper 7000 hectaren wijngaarden of één tiende slechts van het gebied, de rest bestaat dus uit bos. En het is toch daar dat de beste druiven groeien.
De wijnroute P222
Geef gewoon de eerste bestemming in in je GPS, het maakt niet uit welke weg je kiest (behalve de snelweg uiteraard). Je komt sowieso langs zeer mooie landschappen. Wij kozen voor de P222. Die mag dan al bekend zijn als de Chiantigiana, er is géén echte wijnroute bewegwijzerd zoals in de champagnestreek. Wijnhuizen kom je eigenlijk maar weinig tegen onderweg. Degusteren gebeurt in de dorpjes die we hieronder meegeven. Parkeren is goed georganiseerd in die dorpen maar betalend. De centra zijn autoluw en toeristisch.
Castellina in Chianti: rustig dorpje op 578 meter, prachtige uitzichten op Monti del Chianti. Je vindt hier nog een middeleeuwse burcht en een vestingmuur. Er is een klein archeologisch museum met vondsten uit Etruskische tijd, een kerkje met neo-romaanse trekjes.
Greve in Chianti: ligt zowat halfweg tussen Firenze en Siena. Vrij druk bezocht stadje alhoewel je er niet moet zijn voor bezienswaardigheden behalve een driehoekig Piazza Matteotti. Daar vindt elk jaar in september een vermaarde chianti wijnbeurs plaats: Rassegna del Chianti Classico.
Montefioralle: zeer steile weg naar boven, niet geschikt voor campers. Vanuit Greve in Chianti nauwelijks twee kilometer. Boven is er een parking, als je aankomt rechts onder de bomen. Het is een zeer klein dorpje waar de tijd 200 jaar is blijven stilstaan. Voor drinken moet je echter beneden zijn in Greve. Doe dit als je tijd over hebt. De landschappen die je van daar te zien krijgt zag je ook al eerder op de route.
De Zwarte Haan
De Gallo Nero of zwarte haan is het symbool van de Chianti Classico als handelsmerk erkend door een consortium van wijnproducenten. Wijnflessen uit het subgebied Classico krijgen daarom het merkteken van een afbeelding van een zwarte haan met het jaartal 1716 er onder. Men kwam er mee op de proppen in 1924 toen wijnhandelaars die topkwaliteit leverden zich wilden beschermen tegen producenten die het niet zo nauw namen met de kwaliteitsvoorschriften.
Er is een leuke anekdote verbonden aan het ontstaan van het handelsmerk.
Firenze en Siena wilden uiteraard de Chianti regio voor zich alleen hebben. Een ludieke arbitragevondst moest voor eens en altijd de grensbepaling vastleggen. Twee ridders te paard zouden elk in hun eigen stad vertrekken en naar mekaar toerijden. Op het punt waar ze elkaar zouden ontmoeten moest de grens komen te liggen. Alleen, het startsein om de race te beginnen zou gegeven worden bij de eerste kraai van een haan, één dus in elke stad. Siena had gekozen voor een witte haan die goed doorvoed was. Firenze daarentegen koos voor een zwarte haan die volledig uitgehongerd was. Nog voor de zon was opgekomen was de zwarte haan al aan het roepen terwijl de witte haan nog in dromenland vertoefde. De ridder uit Firenze was dus veel vroeger gestart dan zijn tegenstrever. Hij moest nog slechts 12 kilometer afleggen om Siena te bereiken. Firenze en de zwarte haan mochten dus zegevieren. Firenze palmde zo het grootste deel in van de Chianti regio. De zwarte haan werd fier als overwinningssymbool op de flessen aangebracht.
Bezienswaardigheden in Chianti streek
Wil je een stop in een klooster? Ga dan naar Fiesole, even noordelijk van Firenze, naar de plek waar de kunstenaar Fra Angelico als monnik verbleef in het Convento San Domenico. In het klooster vind je uiteraard mooie schilderijen van hem. Voor een tocht door olijfboomgaarden verlaat je Fiesole langs de noordelijke zijde, richting Settignano.
Op de weg van Firenze naar Fiesole, staat de Villa Medici, gebouwd in het midden van de 15de eeuw. Enig klimwerk brengt je naar de kerk van San Romolo op het belangrijkste stadsplein. Je vindt hier ook enkele belangrijke andere ingrediënten van Toscaanse centrumpleinen: bars en eetgelegenheden.
De machtige en schatrijke familie de Medici was afkomstig uit het dal van de Mugello, niet verwonderlijk dus dat je hier nog enkele van hun bezittingen aantreft. Deze vallei oefent grote aantrekkingskracht uit op wandelaars die er komen genieten van een tocht tussen wijngaarden en olijfboomgaarden, tussen kastelen en wijnkelders, langs fraaie villa’s en landelijke kerkjes.