Oesterputten
Oesters die in de Oosterschelde worden gekweekt worden nadat ze volgroeid zijn, in betonnen oesterputten bewaard. In deze oesterputten worden ze twee keer per dag door de getijdenwerking onder water gezet. De putten worden gedeeld door de oesterbedrijven. Je vindt ze langs de Havendijk. De eerste put werd er in 1871 aangelegd. Tijdens de grote bloeiperiode van de teelt waren het er bijna 200!, nu blijven er nog een achttal bedrijven over. In een viertal kan je terecht voor het proeven: Oesters en Bubbels, Pekaar, Oesterij ... Parkeren kan je gewoon langs de weg.
De Oesterij
Wij bezochten en proefden in de Oesterij. Een rondleiding is zeker aan te bevelen. In een verhelderend uitleg kom je veel meer te weten dan wat je ooit had kunnen denken over de kweek van oesters, mosselen en kreeft. Nadien is er gelegenheid om te genieten van de verse Zeeuwse schaal- en schelpdierendelicatessen in de proeverij met een uniek uitzicht op de oesterputten. Nadien zal niemand je nog verbazen als die het heeft over de Zeeuwse platte of een Zeeuwse Creuse. Een absolute aanrader.
Buiten de rondleidingen kan je vrij rondlopen op het terrein. Bij de oesterputten, in loodsen staan informatieborden of worden filmpjes getoond. Indien je een rondleiding wil doen, kan je contact opnemen via [email protected]
Info op www.oesterij.nl
Locatie: Havendijk 12, 4401 Yerseke
GPS-coördinaten: N 051°29’33.5” E 4°2’59.2”
Oesterrondleidingen van VVV
Ook het VVV-kantoor Yerseke organiseert rondleidingen op de oesterputten en langs de haven. Elke eerste weekend van de maand en op de feestdagen van 1 mei, 11 juli en 11 november. Vooraf reserveren mag maar is niet noodzakelijk. Meer informatie over exacte data en uren. via [email protected] of +31(0)113 57 1864
Toeristische rondleidingen
Een uitgebreidere rondleiding met bezoek aan de oesterputten, de haven en een fabriek kan eveneens. Daarvoor dien je wel vooraf te reserveren. Meer inlichtingen en reserveren op hetzelfde mailadres van hierboven.
Oosterscheldemuseum
De oesterteelt, mosselteelt en kreeftenteelt wordt uitgelegd aan hand van gereedschappen, foto’s, tekeningen. In twee zaaltjes. Het verhaal van zaadje tot mossel of oester. Je krijgt er een goed beeld van de visserij in Yerseke. Ook zijn er wisselende kleinere exposities over het leven in en rond de Oosterschelde.
Het museum heeft dezelfde openingsuren als de toeristische dienst. Meer info op www.oosterscheldemuseum.nl
Locatie: Kerkplein 1, 4401 Yerseke
GPS-coördinaten: N 051°29’33.5” E 4°2’59.2”
Tegenover het museum staat een zeevaartmonumentje met langs elke zijde een gedicht.
Weetjes over mosselen
- Het echte mosselseizoen loopt van half juli tot begin april. Mosselen blijven maar 24u dagvers.
- Het mosselzaad wordt gehaald uit de Waddenzee en uitgezet in de Oosterschelde. Wanneer de larve een schelpje vormt, zakt de kleine mossel naar de bodem waar die zich vasthecht. Geregeld worden mosselen van de plaats verzet. Na goed 2,5 jaar is de volwassen mossel klaar voor consumptie.
- Een mossel uit de Waddenzee of zelfs uit het verre Canada wordt een Zeeuwse nadat die 14 dagen in Zeeuwse wateren heeft gelegen. Behalve een Franse, die komt Zeeland niet binnen.
- Mosselhandelaren hebben in de Oosterschelde percelen liggen, afgebakend met bakens. Meestal gaat het over percelen van 200 bij 400 meter. Ze gaan over van familie op familie.
- Yerseke beschikt over de enige mosselveiling in Nederland. Op die veiling wordt de volledige partij van een mosselschip verhandeld aan één en dezelfde opkoper. Na de aankoop worden de partijen terug in het water gebracht, nu in de handelaarspercelen.
- YE op een boot betekent dat deze boot in Yerseke geregistreerd is.
- Anno 2016 zijn nog een 60-tal schepen dagelijks actief in de mosselteelt. De mosselcultuur moet zich steeds heroriënteren. Zo is men ten gevolge van protest van de Groenen aan het overschakelen op andere sleepmethodes.
- Zou je een mosselpot vullen met mosselzaad, dan levert dat tien potten mosselen op. Maar slechts één pot daarvan is voor consumptieverbruik. M.a.w. negen potten mosselen gaat terug naar de natuur. Zeesterren zijn er dol op, maar ook vogels.
Weetjes over oesters
- Oesters worden het jaar door gekweekt en verkocht. In Yerseke startte men er mee op ca. 1870. De oesterkweek is heel arbeidsintensief.
- De aanleg van de Oosterscheldedam, ziektes, strenge winters, … waren al erg nefast voor de oesterkwekerijen wat vele tot stoppen noopten. Amper 8 van de bijna 200 oesterbedrijven zijn nog actief. Men maakte gedeeltelijk een overschakeling naar de teelt van de Japanse oester, die minder onderhevig is aan ziekes.
- Ook de larven uit het oesterzaad gaan zich op de bodem vasthechten. Vroeger gebruikte men dakpannen, tegenwoordig zijn dat mosselschelpen.
- Oesters worden net als mosselen met tussenpozen verplaatst. Eenmaal volgroeid worden ze bewaard in betonnen oesterputten waar ze tweemaal daags door de getijdenwerking onder water worden gezet.
- Er worden in Zeeland 2 soorten gekweekt: de platte Zeeuwse en de Creuse. De kwaliteit wordt aangeduid met Romeinse cijfers. Van 0 tot 5. De beste kwaliteit draagt het cijfer 0.
Rij even tot in de Julianahaven. Dáár op het einde van de kaai vind je ook de Mosselman, een standbeeld. Tuur samen met hem mee naar de schepen die op- en afvaren. Je ziet hoe men de mosselen opdiept, spoelt en dat een paar keer herhaalt.
Kapelle: de grote kerk, fruitteeltmuseum en wandelpad
Kapelle ligt op Zuid-Beveland. In Kapelle staat op het Kerkplein de Hervormde Kerk, een grote kerk voor zo’n kleine gemeente. De naam zegt het al, het is een hervormde kerk. Dus vroeger werd hier het christelijke geloof belijd. Na de Reformatie werden heel wat altaren en beelden verwijderd en het katholieke geloof verbannen. Vanaf 1578 werd het een preekkerk, de kerk van de Gereformeerden en sinds 1815 officieel toebehorend aan de Nederlandse Hervormde Kerk.
Je ziet de imposante toren (1 grote en vier kleinere hoektorentjes) uit baksteen van ver al staan als je het dorp nadert. Op Zuid-Beveland vind je geen hogere kerktoren dan deze van 65 meter. De kerk is niet toegankelijk. Stap je rond de kerk dan zal je twee pompen aantreffen, tot 1940 waren ze nog in gebruik als dorpspomp.
Het jaartal 1427 is nog net te zien boven de ingang, het is het jaar waarin de kerk werd ingewijd. Naast de toegang hangt een oude lengtemaat.
Nog meegeven dat de bekende kinderauteur Annie MG Schmidt kinderauteur (1911-1995) in dit Kapelle geboren is. Haar geboortehuis bevindt zich op het Kerkplein nummer 57. Je vindt ook een buste van haar op het Kerkplein.
Parkeren: Kerkplein, 4420 Kapelle. GPS-coördinaten: N 051°29’10.4” E 3°57’26.5”
Wie een korte wandeling wil maken in en rond Kapelle, kan het Kastelenpad doen. Kapelle had ooit vijf kastelen. Helaas is van geen enkele nog een tastbaar spoor terug te vinden. Maar de Stichting Landschapsbeheer Zeeland creëerde met de gemeente Kapelle een cultuurhistorische wandeling van 6 kilometer langs de plaatsen waar de kastelen stonden. Het traject is aangeduid met groene bordjes en een rode pijl. Je komt langs mooie stukjes natuur, langs een park met herten. Langs het wandelpad staan infoborden. Je komt op de route op het Kerkplein. Richting knooppunt 64 of 65. Meer info op www.landschapsbeheerzeeland.nl
De fruitboomgaarden in en rond Kapelle zorgen elke lente voor een mooi bloesemfeest. Over dit en veel meer kom je te weten in het Fruitteeltmuseum, Annie M.G. Schmidtsingel 1. Info op www.fruitteeltmuseum.nl