Bezienswaardigheden die je zeker niet mag missen in Vilnius
1. Poort van de Dageraad (Aušros Vartai)
Dit is de enige stadspoort die nog is overgebleven nadat de muur eind 18de eeuw werd afgebroken, maar daarvoor komen de bezoekers niet naar hier. Deze poort is blijven staan omdat er een kapel is ingebouwd. In die kapel vereren ze de Heilige Maagd, een populaire heilige in Litouwen. Aan deze poort met kapel is een kerk gebouwd ter ere van de Heilige Theresia. Via die kerk kan je naar de kapel maar ook via een onopvallende deur in de straat. De kapel werd nog populairder toen de Poolse paus Johannes Paulus II in 1993 deze kapel bezocht, in de poort is aan dit bezoek een herdenkingsplaat aangebracht.
2. Heilige Geestkerk (Šventosios Dvasios bažnyčią)
Dit is een van de meest versierde kerken van de oude binnenstad en moet je zeker bezocht hebben. Het is een katholieke kerk van de Poolse gemeenschap. Ze werd in de 15de eeuw gebouwd en geschonken aan een Dominicaanse kloosterorde. Maar door de Russische tsaren werd het klooster gesloten, de kerk werd evenwel bewaard als parochiekerk. Het is een van de meest waardevolle kerken van Litouwen door zijn overvloed aan versieringen.
Opgelet er is nog een orthodoxe Heilige Geestkerk in Vilnius (Šventosios Dvasio cerkvè). En ze loont evenzeer de moeite om een bezoek te brengen. Het is bovendien de enige orthodoxe kerk in Litouwen die in de barokstijl werd opgetrokken. Ze werd in de 16de eeuw als katholieke kerk gebouwd. Tijdens de Russische bezetting bleef zowel de kerk als het klooster open maar dan voor de orthodoxe erediensten.
3. Oud stadhuis (Vilniaus Rotušė)
Het oude stadhuis is nu een tijdelijke tentoonstellingshal en ook alleen maar op deze momenten te bezoeken. Het is niet meer het originele gebouw maar wel een eind 18de eeuwse versie waar de Dorische zuilen werden aan toegevoegd.
Via het mooie stadhuisplein kom je ook terecht bij het Museum voor Hedendaagse Kunst (Šiuolaikinio meno centras). Op dit plein is er soms een markt of een evenement.
4. Niet te missen straten
En bovenaan het lijstje staat de straat Pilies gatvé. Het is een van de hoofdstraten in de oude stad en heeft vele mooie huizen. Voor 500 jaar was dit de straat naar het kasteel, belangrijke genodigden kwamen door Pilies gatvé. Drie mooie huizen op rij met de huisnummers 26 tot 30, gotische huizen op 12 en 14. Geniet ook van de vele zijstraatjes van Pilies. Wil je liever een smal stokoud straatje dan moet je in S. Skapo gatvé zijn. Nog een mooie straat is de Bernardinų gatvė. En dit brengt ons naadloos tot het gelijknamige park.
5. Kerk St. Anna en Bernardijnenkerk en -park
Deze twee kerken liggen pal naast elkaar, het bijhorende Bernardijnenklooster is nu een kunstacademie en daarachter ligt het grote en mooie Bernardinų park. De Sint-Annakerk (Šv. Onos bažnyčią) is de mooiste en één van de laatgotische pareltjes van Vilnius. Dit prachtige bouwwerk is al meer dan vijf eeuwen ongewijzigd gebleven. Ze is zelfs zo mooi dat Napoleon ze wou afbreken en meenemen naar Parijs. Althans dat verhaal doet de ronde. De kerk die er pal naast ligt is de kerk van St. Franciscus van Assisi en Bernardus (Bernardinų bažnyčią) ook wel de Bernardijnenkerk genoemd. Een eenvoudige kerk van ongeveer dezelfde leeftijd.
Nog meer attracties en must-see lees je verder onder de kaart.
Kaart met de bezienswaardigheden van Vilnius
Vervolg top 15 bezienswaardigheden Vilnius
6. Paleis van de groothertogen en Nationaal Museum (Valdovų rūmai)
Dit paleis is een reconstructie van amper 20 jaar geleden, het bevat dus geen originele meubelen, het is nu ingericht als Nationaal Museum. Trek er voldoende tijd voor uit want het is een zeer groot kasteel. Vroeger was dit bewoond door de hoogste adel die graag pronkte met haar rijkdom. Daarvan is zoveel als mogelijk gereconstrueerd. Wat krijg je er nu te zien? Je bezoekt de fundamenten van het oude kasteel met aandacht voor de architectuur van het originele gebouw. Dan bezoek je de ceremoniële zalen die volledig origineel werden heropgebouwd en gedecoreerd, een huzarenstukje. Nog hoger zie je stukken uit het leven van de adel, ook meubilair en wapentuig.
Meer info op https://www.valdovurumai.lt/en
Het Nationaal Museum heeft naast de Gediminastoren nog twee andere locaties: het oude en het nieuwe Arsenaal, gelegen naast het paleis.
7. Gediminastoren van het Bovenkasteel (Gedimino Pilies Bokštas)
Hier moet je zijn om een mooi panorama te krijgen over Vilnius. Het gebouw dateert van de 15de eeuw nadat een eerdere toren in brand werd gestoken. In de toren is een afdeling van het Nationaal Museum ondergebracht. Je ziet hier maquettes van het oude bovenkasteel. Je kan de top bereiken met een kabelspoor of te voet.
8. Užupis, de bijzondere stadswijk of republiek
We zouden Užupis een stadswijk kunnen noemen maar eigenlijk hebben de inwoners liever dat je het een republiek noemt. Ze hebben immers hun eigen grondwet, het hangt er aan de muur in verschillende talen behalve het Nederlands. Užupis is een wijk aan de rand van de oude stad waar kunstenaars en alternatievelingen wonen en werken. Hun eigen ‘republiek’ is een ludieke actie opgericht eind vorige eeuw. Na de onafhankelijkheid werd de oude stad voor een eerste keer grondig gerestaureerd met het gevolg dat de huizen en appartementen enorm stegen in kostprijs. De gewone inwoners moesten verhuizen want konden de huur niet meer betalen. Užupis was toen nog een buitenwijk en een alternatieve uitwijkmogelijkheid, nu ligt het eigenlijk midden in de stad, de prijzen zijn er ook enorm gestegen maar de sfeer blijft min of meer behouden. De inwoners van toen zijn opnieuw verhuisd … in hun woningen zijn er nu restaurants … de grondwet is wel blijven hangen. De grondwet van Užupis telt zo’n 40 artikelen, een drietal voorbeelden (vrije vertaling):
- Iedereen heeft het recht om lui te zijn.
- Een hond heeft het recht om een hond te zijn.
- Iedereen heeft het recht om niets te begrijpen.
9. Kathedraal (Arkikatedra bazilika)
Een aparte klokkentoren, een voorgevel zoals bij het oude stadhuis met zes zuilen, alleen de drie beelden (de heiligen Stanislav, Casimir en Helena) op het fronton maken duidelijk dat het een kerk is. De volledige naam is kathedraal van St. Stanislav en Vladislav. In de kathedraal is er een mausoleum onder de majestueuze en imposante kapel van St. Casimir, een voormalige koning. In nog talrijke andere zijkapellen zijn andere belangrijke figuren begraven. Het gebouw dat je nu te zien krijgt dateert van de tweede helft van de 18de eeuw, de oorsprong gaat wel terug tot de 13de eeuw.
10. Klokkentoren
Deze 16de eeuwse toren meet 57 meter hoog en kan je beklimmen voor een prachtig panorama over de stad. Op ditzelfde plein, aan de achterzijde van de kathedraal, zie je een modern ruiterstandbeeld van de stichter van de stad, Gediminas.
De klokkentoren en de kathedraal liggen langs de Gediminaslaan (Gedimino prospektas). Dit is een laan die aangelegd werd toen de industriële activiteiten van Vilnius een enorme groei kenden en daardoor de oude stad uit zijn voegen begon te groeien. Het zijn vooral overheidsgebouwen en bedrijven die langs deze laan liggen.
11. Vilnius Schilderijengalerij (Vilniaus paveikslų galerija)
Hier kom je meer te weten over de stad en zijn geschiedenis via schilderijen. Deze galerij is gehuisvest in een voormalig groot herenhuis of paleisje in classicistische stijl. De meeste werken zijn afkomstig van schilders die in Vilnius hebben geleefd.
Meer info op https://www.ldm.lt/vpg/
12. Universiteit van Vilnius (Vilniaus universitetas)
Er zijn niet minder dan 13 binnenplaatsen tussen de gebouwen van de universiteit. Je kan deze bezoeken en ook enkele historische zalen binnenwandelen. De bibliotheek kan je alleen bezoeken met een rondleiding.
Op een van de binnenplaatsen staat de kerk van de Heilige Johannes. Ze is niet alleen in gebruik voor de erediensten maar ook voor lezingen, concerten en andere evenementen. Het interieur is prachtig en een universiteit waardig. Naast de kerk is er nog een klokkentoren.
Meer info op hun website: http://www.muziejus.vu.lt/en/
Buiten het oude centrum
13. Museum van de slachtoffers van de genocide (KGB museum) ook bekend als Museum of Occupations and Freedom Fights (Okupacijų ir laisvės kovų muziejus)
Voor de Tweede Wereldoorlog was dit een middelbare school. Tijdens die oorlog was het het hoofdkwartier van de Gestapo en in 1944 werden de Duitsers vervangen door de Russen. Dit werd hun hoofdkwartier van de KGB tot 1991, het jaar van de onafhankelijkheid. In dit museum krijg je de geschiedenis van deze donkere periode, de methodes en praktijken van de KGB en je komt ook in de cellen die onaangeroerd zijn gebleven.
Meer info op http://genocid.lt/muziejus
14. Museum van de Holocaust
In een heel bijzonder klein groen houten gebouw huist dit museum. Hier krijg je meer info over de geschiedenis van vervolging van de Litouwse joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Meer info op http://www.jmuseum.lt/
15. Kerk van St. Petrus en St. Paulus (Šv. apaštalų Petro ir Povilo bažnyčia)
Het loont de moeite om zich met het openbaar vervoer naar deze 17de-eeuwse kerk te begeven. Het is een prachtig barokinterieur dat in schril contrast staat met de eenvoudige gevel. Er zijn honderden beelden te zien zijn in stucwerk.
Zeer handig de Vilnius City Card
Deze kaart kun je aankopen voor 24, 48 of 72 uur. Met de Vilnius City Card ligt de fascinerende hoofdstad van Litouwen aan je voeten. Gedurende je verblijf krijg je toegang tot een groot aantal musea, tours en attracties. Je kunt ook onbeperkt reizen met het openbaar vervoer (alleen bij de 72 uur incl. vervoer).
Meer info op: http://www.vilnius-tourism.lt/en/what-to-see/vilnius-city-card/about/
Wat praktische zaken …
Vilnius is de hoofdstad van Litouwen en telt iets meer dan een half miljoen inwoners. Litouwen, 2x de oppervlakte van België, heeft zo’n 2,8 miljoen inwoners, het platteland is hier wat meer bewoond dan bij de andere Baltische Staten. Vilnius is ook de enige hoofdstad die niet aan de zee ligt maar een heel eind in het binnenland. De populatie Russen is hier ook het minst, zo’n 5% van de bevolking, er wonen eenzelfde aantal Polen, een buurland. In Litouwen en Vilnius spreek je het best Engels. De inwoners gaan je het heus niet kwalijk nemen dat je het Litouws niet machtig bent. Het is een heel moeilijke taal die verwant is met het Lets maar nog ingewikkelder. Engels is in Litouwen en zeker in de steden de tweede taal, dus niet het Russisch!
Het aantal kerken in de historische binnenstad laten je al vermoeden dat ze hier nogal katholiek zijn. Ongeveer de helft van de bevolking zou nog praktiserend katholiek zijn, wellicht is dat iets minder in een grootstad als Vilnius. Heel wat bedevaarders zal je zien bij de Poort van de Dageraad.
Ook Litouwen zit in dezelfde tijdszone als de andere Baltische Staten. Je moet dus je uurwerk één uur vooruit zetten bij aankomst in Vilnius. Om het allemaal nog wat ingewikkelder te maken is hier een andere alcohollimiet van toepassing op de bestuurders, nl. 0,4 promille. Litouwen behoort ook tot de EU en ligt in de Schengenzone. Betalen doe je hier met de euro, sedert 2015.
De dienst toerisme in Vilnius vind je in de Pilies g. 2 en is geopend van 9 tot 12 uur en van 13 tot 18 uur, hun website: http://www.vilnius-tourism.lt/en/
De website van Litouwen: https://www.lithuania.travel/en/