Stadswandeling Haarlem op de kaart
Gebruik GPS voor je wandelroute door Haarlem: klik hier om de GPS-tracks te downloaden
Je hoeft helemaal niks te missen van wat de moeite loont om zien in Haarlem. De hoogtepunten zitten netjes verpakt in deze stadswandeling.
Haarlemse Hofjes
Je mag in deze hofjes rondstappen op weekdagen, dus niet in het weekend om de privacy van de bewoners dan te respecteren. Maar tijdens de week tussen 10.00 en 17.00 u krijg je de gelegenheid om deze wooncomplexen vrij te bezoeken. En dat doen redelijk wat toeristen. Stichtingsjaren in de 17de eeuw, opgericht door gefortuneerde families of eenzaten die met hun geld behoeftigen wouden helpen met een woonplaats. Rond een binnentuin werden huisjes gezet, bedoeld voor ouderen en voor 99% enkel vrouwen, weduwen of oude vrijsters. Qua inrichting lijken de Haarlemse hofjes op begijnhoven, maar dan zonder begijntjes en zonder begijnenkapel of kerk. De hofjes dragen de naam van hun mecenas. Intussen zijn het al lang niet meer bejaarde dames die er alleen maar mogen wonen, maar zijn het éénpersoonsgezinnen of jonge gezinnen, etc.
Gevels met Vlaamse roots
Inderdaad, je kan in Haarlem een paar huizen, kerken vinden waar menig Vlaming een aandeel in had qua ontwerp. Die Vlamingen waren naar de Noordelijke Hollanden gekomen om Spaanse legers te ontvluchten in de Vlaamse steden. De Gentse architect Lieven de Key was wel heel ijverig want hij tekende de plannen voor de Vleeshal op de Grote Markt, voor het hoekhuis de Waag bij de rivier het Spaarne, de torenklok van de Nieuwe kerk en de zuidelijke zijgevel van de Grote Kerk. Aan die Grote Kerk had eerder de Brusselaar Evert Spoorwater al een beduidende rol gespeeld bij renovaties en verbeteringswerken.
Rare plekken
Laat je niet afschrikken door de titel. Met raar bedoelen we niet alledaags. Wat denk jij bijvoorbeeld van een kerk waarin glas-in-loodramen zitten met stripfiguren als thema? Geef toe, normaal verwacht je heiligen, Maria of Jezus, een notabele uit de stad, een landschap, een windmolen maar geen stripfiguren. Haarlemse striptekenaars hebben de tekeningen ontworpen, een glasatelier zette de ontwerpen om in glas.
De toren van de Sint-Bavokerk bestaat uit eikenhout bezet met lood. Er stond eerste een stenen toren maar die bleek teveel gewicht te dragen wat de stabiliteit niet ten goede kwam. De steunpilaren gingen scheuren en om verdere averij te voorkomen werd steen dus hout.
Je hoeft niet te twijfelen maar als je voor de Bakenesserkerk staat en je kijkt naar de toren zou je zweren dat je deze toren toch al eens hebt gezien elders in de stad? Klopt ten dele. De kerktoren van de Bakenesserkerk gelijkt wel op een kopie van de Sint-Bavokerk: dezelfde kleur, ook gekroond, die torentjes, ... Dat komt omdat bij de bouw van de Sint-Bavo men vaststelde dat het uitgekozen materiaal te zwaar bleek. De toren aldaar werd dan maar afgebroken en de stukken werden later rond 1550 gebruikt voor de toren van de Bakenesserkerk. Die bleek wel bestand voor het gewicht.
Kan je het nog een rariteit noemen eigenlijk? Een kerk die geen bidplaats meer is maar omgevormd tot een culturele of expositieruimte of feestzaal. Het Noord-Hollands Archief vult al sedert 1936 het interieur van de oudste kerk van Haarlem. Er lopen ook tijdelijke tentoonstellingen.
Een historische woning met tal van verwijzingen naar vroegere heldhaftige of betekenisvolle figuren, ... althans zo lijkt de gevel van het huis in de Kruisstraat op nummer 26. De historische figuren kloppen allemaal, maar de woning is pas opgericht in 1932. Dus zó historisch is die voorgevel niet.
Een kerk waar bier wordt gedronken i.p.v. miswijn. Meer zelfs, het bier wordt er gebrouwen. Wil je het met eigen ogen zien, dan moet je in Haarlem naar de Jopenkerk. Vroeger inderdaad een bidplaats, maar sinds 2010 een stadsbrouwerij annex café en restaurant. Een ingrijpende herbestemming lijkt ons maar het is eens iets anders. Meer op www.jopenkerk.nl
Frans Hals en Pieter Teyler
Beiden hebben een museum naar hen genoemd. Pieter Teyler was een welgesteld laken- en zijdehandelaar die erop stond om de wetenschap en de kunst een zetje wou geven. Dus schonk hij zijn verzamelde collectie kunst en wetenschapvoorwerpen aan de stad. Die nam het aanbod dankbaar aan en richtte een museum op dat huisvesting kreeg in een huis achter de woning van Pieter Teyler. Dit was trouwens het allereerste museum in Nederland, deuren openden in 1784. Meer op www.teylersmuseum.nl
Frans Hals voorstellen? Hij was een begenadigd schilder uit de Gouden Eeuw(16de-17de), in één adem vernoemd met andere meesters als Vermeer en Rembrandt. Bekend van zijn Schuttersstukken en Regentenstukken, portretten van groepen mensen die veel geld veil hadden om geschilderd te worden. Wist je dat later Manet, Van Gogh en Monet om het bij die te houden, zich lieten inspireren door de vlugge bewegingstechniek van Frans Hals? Meer op www.franshalsmuseum.nl