Beestenmarkt
Zoals de naam al doet vermoeden werden hier vroeger dieren verhandeld. Er stonden toen wel meer bomen om de dieren wat schaduw te geven. De start van de markt werd aangegeven door een bel die er nu nog steeds hangt, namelijk tussen huisnummer 9 en 10. Die bel noemen ze ook wel de Schapenbel omdat schapen hier het meest werden verkocht. Wist je dat dit plein het grootste is van Leiden? Eigenlijk heeft Leiden geen grote pleinen waar markten of feesten kunnen op gegeven worden. Daarom creëren ze soms een kunstmatig plein door pontons naast elkaar op het water te leggen. Zo gaat de kerstmarkt door op zo'n kunstmatig plein op het water en dat is ook het geval voor het grote 3 oktoberfeest (Leidens Ontzet). Dit is uniek in Nederland. Vanop dit plein zie je reeds de Lakenhal, het gebouw met de vazen op het dak. Dat is nu een museum, daar komen we straks nog langs.
Pieterskerk
De bouwwerken van deze laatgotische kerk, opgetrokken in zandsteen, begonnen in 1390 en pas in 1565 werden ze beëindigd. Oorspronkelijk stond hier een kapel uit 1121. Later werd de kapel vervangen door een kerk gewijd aan Sint Pieter. Daarmee is het de oudste kerk van Leiden. Zowel het binneninterieur als de gevel zijn monumentaal van grote waarde. Tussen 2000 en 2010 werden grondige restauratiewerken uitgevoerd. In de kerk bevinden zich een dertigtal grafstenen en gedenkplaten van bekende kunstenaars, vooraanstaande figuren en 'rijke stinkerds'. Weet je van waar het gezegde 'rijke stinkerds' komt? Rijke mensen konden zich veroorloven om in de kerk begraven te worden. Als die begonnen te rotten dan kwamen er toch nog altijd geurtjes vrij van onder de grafsteen. Zo kon het nogal stinken in de kerk een paar weken na de begrafenis. In deze kerk liggen er ook een paar protestantse Vlamingen begraven toen die op de vlucht moesten voor Alva. Die Vlamingen, met al hun rijkdom, hebben geholpen om van Leiden en omgeving een bloeiende handelsregio te maken. Meer info op www.stadspodia.nl
Stadhuis
In 1574 werd Leiden tot twee maal toe aangevallen door de Spanjaarden. Nadat het eerste beleg mislukte, moesten de Spaanse troepen ook bij de tweede poging afdruipen nadat Willem De Zwijger de dijken rond de stad liet doorsteken. Een datum die sindsdien bekend is als het Beleg en Ontzet van 3 oktober 1574 en elk jaar tijdens een historische optocht wordt herdacht. Er brak een nieuwe bloeiperiode aan. Iets wat het stadsbestuur door middel van een groots monumentaal stadhuis graag wou etaleren. Stadssteenhouwer Claes Cornelisz van Es en architect Lieven de Key zorgden voor de plannen. Hun resultaat is enkel nog te bewonderen met de sierlijke renaissance voorgevel. De hele binnenruimte inclusief alle kunstschatten ging immers verloren door een verwoestende brand op 12 februari 1929. Geduldig begon de heropbouw en verrees een geheel nieuw stadhuis. Het interieur telt enkele pareltjes waaronder het meubilair van de raadzaal, de trouwzaal en de burgemeesterskamer. Aan beide zijden van het bordes hangen plaquettes met daarop een verwijzing naar het Beleg en Ontzet van de stad (gouden letters vormen opgeteld het Romeinse cijfer 1574).
Leidse Stadstimmerwerf
Dit was de werkplaats met magazijnen en woningen voor de stadstimmerman, metselaar en steenhouwer. Het huis vooraan werd bewoond door de stadsarchitect, daarachter was zijn atelier en dat van de bouwlieden. De voorgevel in Hollandse renaissance dateert van 1612. De natuursteen die uitsteekt onder de ramen moest ervoor zorgen dat de bakstenen grotendeels droog bleef. Het was het eerste huis dat gebouwd werd in de uitbreidingszone van Leiden in de 17de eeuw. Via het poortje kan je naar het binnenhof. Daar zie je een groot pakhuis, nu omgebouwd tot woningen. In het midden konden de ramen eruit om goederen naar binnen te hijsen. Leiden heeft meer dan 30 binnenhofjes.
Morspoort
Van de tien stadspoorten die Leiden ooit had, zijn er nog twee bewaard gebleven: de Zijlpoort en de Morspoort. Deze laatste heette vroeger de Galgpoort omdat deze plek de toegang gaf naar het Galgeveld. In de 17de eeuw kreeg de poort haar huidige naam, afgeleid van het moerasgebied de Morsch aan de westelijke rand van de stad. Opvallend is de grote achtkantige koepel. Lange tijd werden in de poort gevangenen vastgehouden.
Molen De Put en Rembrandt
Molen De Put (17de eeuw) is een nagebouwde standaardmolen (1997), zelfs de Rembrandtbrug (17de eeuw) is een recente reconstructie. Het ziet er oud uit maar dat is het dus niet. De molen die werkt nog en er is zelfs een winkeltje van zelf gemalen producten. Sommigen beweren wel dat Rembrandt's ouders hier hun molen hadden maar dat is niet juist. Hun molen stond buiten de stad. Vanop de brug heb je een prachtig zicht op de historische haven. Als je nu even naar de andere kant van de brug kijkt dan zie je rechts op de gevel een gedicht.
Doelenpoort
In 1645 ontwierp de Leidense stadsarchitect Arent van ’s Gravesande deze poort in zandsteen. Ze gaf toegang tot een oefenterrein van twee schuttersverenigingen. De leden van deze schuttersgilden verdedigden de stad in tijden van oorlog en het handhaven van de openbare orde in vredige tijden. De beeldengroep bovenaan stelt St.-Joris voor, de beschermheilige van de schutters, die een draak verslaat. Stap door de poort in de Doelensteeg. Wat verder zal je aan je linkerhand een poortje zien dat toegang geeft tot het binnenhofje van Eva Hoogeveen. Bovenaan de poort staat in het Latijn vermeld dat Eva van Hoogeveen een kuise maagd was.
De Burcht
De eerste aanwijzingen van een heuvel op deze plek dateren uit eind 9de eeuw. Tot 1150 werd de heuvel minstens drie keer verhoogd en stond er een houten versterking. Die werd vervangen door een ringmuur met kantelen en schietgaten. Het was een typisch mottekasteel (motte=verhoging) waartoe ook een toren behoorde, maar die is verdwenen. De Burcht lag waar twee zijarmen van de Rijn en de rivier de Mare samenvloeien, ideaal gelegen dus voor scheepvaart en controle. Na verschillende bezitters kwam het complex in 1651 in handen van de stad en kreeg het een functie als watertoren (water werd omhoog gepompt naar twee reservoirs in de burcht) en stadspark. Dat is het vandaag nog steeds.
De Waag
Op deze plaats stond vanaf eind 15de eeuw een houten waag: een gebouw waar goederen gewogen werden. In 1657 kwam er een stenen versie in classicistische stijl. Bemerk boven de ingang en in het timpaan afbeeldingen van het wegen en het verpakken. Omdat Leiden omringd is door water, werden veel goederen aangeleverd over het water. Die moesten gewogen worden. Om gesjoemel in te dijken werden gewichten officieel geijkt. Zo kon vermeden worden dat de koper erin geluisd werd. Vandaag wordt er niet meer gewogen maar is er een restaurant in ondergebracht.
Leidse Schouwburg
Op 1 oktober 1705 opende de Leidse Schouwburg zijn deuren. Daarmee is dit theater de oudste schouwburg van Nederland. Er werden door het grote succes geregeld uitbreidingen doorgevoerd. Even werd gevreesd voor het voortbestaan omdat men de schouwburg wou slopen en op een andere plek een nieuwe optrekken. Maar het stadsbestuur koos uiteindelijk voor een restauratie en renovatie die tussen 1974 en 1976 gebeurde. Nadien volgden nog twee verbouwingen (1997 en 2009). Sindsdien straalt de Leidse Schouwburg opnieuw de pracht uit van weleer want men kopieerde de inrichting zoals die bestond in 1865.
Meer info op www.stadspodia.nl