Huis Trencavel
De familie Trencavel leverde de ene burggraaf na de andere om Carcassonne te besturen vanaf zowat de 10de eeuw tot halfweg de 13de eeuw. Zij hadden macht over wat nu zo ongeveer de regio van de Languedoc omvat. Voor La Cité hadden zij heel wat verdiensten. Het kasteel Comtal werd onder hun gezag gebouwd net als de kerk van Saint-Nazaire. Toen de katharen in het spel kwamen, schaarde de familie Trencavel, met name burggraaf Raymond-Roger zich achter hen wat hen niet zo goed zou bekomen. Aanvankelijk konden de ketters zich nog weren tegen de kruisvaarders uit het Noorden. Maar de veldslag op 15 augustus 1209 bleek er één te veel en moest de stad zich gewonnen geven. Het liedje van de burggraven Trencavel was uitgezongen. Raymond-Roger werd in zijn eigen kasteel gevangen gezet en zou er ook sterven. Toch zou het nog tot 1226 duren vooraleer de politieke macht definitief van een feodaal burggraafschap overging naar een koninkrijk met koning Lodewijk als eerste koning.
Verval en herstel
Tijdens de 15de eeuw bleek de artillerie een betere manier om zich te verdedigen waardoor de defensieve rol van la Cité in belangrijkheid afnam. Het kwam zelfs zover dat onder bevel de bevolking diende te verhuizen uit de Cité. Het leidde het verval in van de complete bovenstad.
Dat duurde tot een eind weg in de 19de eeuw toen ene Jean-Pierre Cros-Mayrevieille, geboren in Carcassonne, het niet meer kon aanzien en vroeg aan Napoleon III om de site te laten restaureren. Zo geschiedde. De opdracht voor de restauratie werd in handen gelegd van Eugène Viollet-le-Duc, de architect die al veel adelbrieven kon voorleggen. Eerst werd de kathedraal aangepakt, daarna de Cité en de vestingen. In 1911 konden de werken beëindigd worden na bijna 60 jaar. La Cité had zijn uitstraling van weleer terug.
Dubbele muur
Als je la Cité dichterbij komt, zie je eerst de 'jongste' muur, meer dan 1600 meter lang. Die kwam tot stand in de 13de eeuw en moest er komen om de eerste muur uit de Gallo-romeinse periode (3de-4de eeuw en bijna 1300 meter) beter te helpen verdedigen. Tussen beide omwallingen liggen open vlaktes, de zogenaamde 'lices'. Hier werden wapentuig en voorraden gestockeerd, maar kon de vijand tóch de buitenste muur doorkomen, dan liepen zij mooi open en bloot in deze vlaktes en waren zij een makkelijk doelwit.
52 torens
Je mag ze gerust natellen. Langs de vestingmuren zal je 52 torens vinden. Dat moet een heel karwei geweest zijn om die te verdedigen. Allicht zullen dat er een 20-tal soldaten per toren geweest zijn. Heel opvallend is dat bijna geen enkele toren identiek is aan een andere. Nog bijzonder is dat ze heel slim gebouwd waren met constructies zodanig om het de vijand heel lastig te maken. Denk aan valluiken, schietgaten, trappen die plots ophielden, misleidende ruimtes, enz.
Stadstheater
Denk nu niet meteen aan een monumentaal gebouw met een stijlrijke theaterzaal met rode pluchen zetels. In een hoek van la Cité lag een theater. Geen Romeins theater of Grieks maar eentje dat er aangelegd werd pas in 1908. Het biedt plaats aan 3000 toeschouwers, eigenlijk het dubbele maar die reducering kwam er vanuit veiligheidsoverwegingen. Het is hier dat jaarlijks tijdens de zomer het Festival de la Cité plaatsvindt dat telkens zo'n 20.000 bezoekers ontvangt. Het is een totaalspektakel met dans, opera, theater, klassieke muziek.