La Dama de Elche
Op goed 2 kilometer van Elche werd op 4 augustus 1897 een wonderbaarlijke vondst gedaan op een archeologische site in het gehucht La Alcudia. Het betrof een buste van een vrouw die getooid was met sieraden en wel heel bijzondere haartooi elementen lijkend op karrewielen. Het was tijdens de aanleg van een irrigatiesysteem op de site dat er gestoten werd op archeologische vondsten waaronder ook de buste uit zandsteen. Wetenschappers dateren het beeld in de 4de eeuw v.C. Maar tot vandaag circuleren er verschillende theorieën wie ze was: een priesteres, een godin, een edelvrouw? Aan de achterkant zit een holte waarvan men aanneemt dat die diende als urne. Verdere opgravingen brachten delen van een stad aan het licht uit de Iberische periode. Maar er werden tevens sporen gevonden van een bewoning door Feniciërs, Romeinen, later Visigoten. Zo is een stadsmuur te zien, baden uit de Iberische tijd, Romeinse huizen, tempels, …
Je zal de Dame een paar keer zien opduiken in Elche. O.a. op het plein Glorieta, de tuin Huerto del Cura, in het stadhuis, …
Wat je ziet in het bezoekerscentrum van La Alcudia is uiteraard ook een kopie. De originele buste wordt veilig bewaard in Madrid (National Archaeological Museum of Spain) nadat de Dame van Elche ruim 40 jaar in het Parijse Louvre te zien was.
Parque Municipal
Het is het grootste publieke park in Elche, ca. 6 hectare groot. Je vindt er een grote concentratie aan palmbomen van diverse soorten. Elche heeft wat met palmbomen. Je vindt twee grote parkbossen niet met eik of beuk zoals bij ons maar met palmbomen. Het levert de stad erkenning op als UNESCO Werelderfgoed (zie tekstblokje Palmeral). Tevens zijn er andere boomsoorten, enkele fonteinen, monumenten, beeldhouwwerken en typische landelijke huisjes te zien in het Parque Municipal.
Je start vanaf de toegang aan de parking. Ga naar het midden en dwars dan het park naar het zuiden. Zo kom je voorbij het Bezoekerscentrum. Veel stelt het eigenlijk niet voor. Het geeft een algemeen beeld van Elche via schermen en grote panelen. Zak verder af en ga zeker langs de fontein met kiosk en toren. Spijtig dat het ganse park vol gegooid is met kiezel.
Palmeral, UNESCO Werelderfgoed
De Palmeral, het is de naam gegeven aan de concentratie van palmbomen (dadelpalmen) in de stad Elche. Het is sowieso de grootste verzameling van palmbomen op Europees grondgebied. Hun aanwezigheid hier, het feit dat dit een Arabische erfenis is en het systeem van irrigatie is zo speciaal dat het fenomeen goed bevonden werd om als Werelderfgoedlijst van UNESCO opgenomen te worden. Palmbomen zijn een typisch beeld aan de overzijde van de Middellandse Zee in Noord-Afrika, maar wat doen ze hier? De eerste werden aangeplant door islamitische overheersers (Moren) ergens in de 10de eeuw. En ze zijn er altijd blijven staan. We hebben ze niet geteld maar het zouden er intussen meer dan een kwart miljoen zijn. Via een ingenieus netwerk van irrigatiekanaaltjes worden ze voorzien van water. Het is als een oase midden in een dichtbevolkte stad. De palmbomen dienden indertijd niet alleen als sierboom of waar je even kon ontsnappen aan de brandende zon. Palmbomen maken wel degelijk deel uit van de agrarische cultuur. Het zijn niet enkel de dadels of kokosnoot als product maar tevens bekom je via bewerkingen palmolie, rotan, zeep, kokosvezel (matten).
MAHE
MAHE staat voor Museu Arqueològic i d’Historia d’Elx. Een museum met archeologische vondsten vanaf de periode van de Iberiërs, de Romeinen en de Arabieren. Het is gehuisvest in een 15de eeuws paleis (Paleis van Altamira).
Palau d’Altamira
Massief look met een forse vierhoekige toren en cilindervormige hoektorens in opdracht van een Castiliaanse edelman herbouwd in de 15de eeuw op de fundamenten van een Moorse vesting waarvan de oudste sporen teruggaan tot de 11de eeuw. Tot de 19de eeuw verbleven er koningen, edellieden. Heeft ook nog gediend als gevangenis en er zat zelfs een periode een textielfabriek in gevestigd. Een gedeelte wordt nu ingenomen door het MAHE-museum.
Basilica de Santa Maria en uitkijktoren
De basiliek is opgetrokken op resten van een moskee in de 17de eeuw. De stijl is barok en heeft ook wat van neoclassicisme maar echt bijzonder qua architectuur is de basiliek niet. Binnen moet je zeker achter het koor gaan, daar is nog een grote kape. Achteraan de kerk kan je naar boven: 170 trappen. Het eerste verdiep laat je de kerk zien op een hoger niveau, wat hoger krijg je informatieve panelen over de basiliek en de bouw ervan. Nog wat hoger kom je in het Musea de la Virgin. Je komt in de slaapkamer van de torenwachter. Daar zie je foto’s en uitleg over de festiviteiten van 14 – 15 augustus. Als je bij de klokken bent dan brengt een smalle trap je tot op de top. Daar heb je een mooi zicht over de palmbomen van het stadspark. De andere hoeken vallen eigenlijk wat tegen. Elk jaar op 14 en 15 augustus is de basiliek het decor voor een mystieke opvoering met zang en dans. Daarvoor is een unieke toelating gegeven.
Naast de basiliek kan je de Torre de Calahorra zien, een Moorse toren die deel uitmaakte van de stadsmuur uit de 13de eeuw. Het is daarmee de oudste constructie van Elche. Intussen zijn wel al een paar restauraties uitgevoerd. Oorspronkelijk was de toren een tiental meter hoger, maar door de tand des tijds én de aardbeving in 1829 moest een deel worden neergehaald. Je kan de toren bezoeken. Het interieur toont o.a. fresco’s met panoramische beelden van de stad. Deze werden evenwel in het begin van de 20ste eeuw pas aangebracht.
Misteri d’Elx
Mocht je in Elche zijn op 14 en 15 augustus, dan ben je sowieso getuige van dit oorspronkelijke middeleeuwse evenement. Het Misteri d’Elx is een muzikale opvoering die plaatsvindt in de basiliek verdeeld over die twee data. De H. Maria is de centrale figuur hierbij. Ook met dit evenement staat Elche vermeld op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Museo Municipal de la Festa
Dagelijks zijn er in dit museum enkele vertoningen van een film (35’) die het Misteri d’Elx in beeld brengt. In een andere ruimte worden voorwerpen en kostuums tentoongesteld die gebruikt worden tijdens de opvoeringen.
Stadhuis (Ayuntamiento) met expositiezalen
Het stadhuis bevindt zich op de Placa de Baix. Het gebouw heeft al heel wat uitbreidingen ondergaan. Je moet eens goed kijken naar de toren. Elk kwartier en op het uur komen twee houtenbeeldjes tevoorschijn. Het centrale deel is een toren uit halfweg de 15de eeuw. De lonja is een vroegere marktplaats dat nu dient als expositiehal.
Museo del Palmerar en de Hort de Sant Placid
Het is een heel klein museum maar de tuin is gratis toegankelijk. Hoe en wat er gebeurt in een kwekerij van dadelpalmen kom je hier te weten. Hoe gebeurt het oogsten, wordt er iets gedaan met de palmbladeren, welke technieken worden gebruikt bij de kweek, enz. Video’s, touchscreens, infopanelen, … maken het je duidelijk.
El Huerto del Cura
El Huerto del Cura (vrij vertaald: hofje van de priester). Elke plek die met palmbomen begroeid is noemt men in Elche een ‘huerto’. Een piekfijn aangelegde botanische tuin van zowat 13.000 m² met geometrisch afgelijnde perkjes, met meertjes, tropische bloemen en planten, maar vooral dus ook palmbomen (zo’n 1000-tal). Uniek onder de palmbomenkolonie is de Imperial dadelpalm. Die heeft liefst zeven stammen. Bij de ingang vind je aan de linkerzijde in een vijvertje een replica van de Dame van Elche (zie tekstblokje verder). Sommige palmbomen dragen een label met vermelding van een naam en datum. Bij een bezoek van vooraanstaand persoon of iemand die zich op één of andere manier speciaal heeft ingezet voor Spanje, die krijgen een palmboom toegewezen als toonbeeld van eer. De koning en koningin van Spanje, Rubenstein, e.a. zullen dus al eens op bezoek zijn geweest. De website kan je al doen watertanden van het mooie groen in deze botanische tuin. www.huertodelcura.com
Herkomst naam: een priester die leefde in de 19de eeuw begon wat palmbomen te verzorgen, het groeide uit tot een passie. Telkens een bekend persoon de tuin bezocht gaf hij een jonge palmenplant de naam van die persoon. Keizerin Sissi van Oostenrijk bracht op een dag in 1894 een bezoek en als dank en eerbetoon gaf hij aan zijn palm met acht ‘armen’ de keizerlijke benaming ‘Imperial’. Het is een heel speciale palm met zeven stammen. Je vindt die aan de rechterzijde van de tuin achter de tuin met citrusfruit. Nadat hij overleed (1918) kocht een vriend van de pastoor de tuin over en zette het werk verder en breidde de tuin uit met cactussen, rustgevende waterpartijen, tropische planten, … Ook een buste van Juan Orts die van 1940 tot 1958 de tuin in zijn eigendom bezat en zijn hard inzette voor het behoud en onderhoud, van koning Jaime I, e.a.
Convento de Santa Lucia
Het kloostergebouw kent al een lange geschiedenis. Opgetrokken op plaats waar Arabische baden zich bevonden. Eind 13de eeuw werden deze geschonken aan een geestelijke orde. In 1835 werden de religieuzen uit het klooster verbannen. Er kwam een postkantoor in, later nog een school maar vanaf 1854 namen opnieuw kloosterlingen hun intrek, dit keer Clarissennonnen. Aardbevingen brachten al heel wat schade aan de gebouwen of werden kunstwerken vernield. In 2007 volgde een restauratie en verhuisden de kloosterzusters naar een nieuw klooster bij de rivier. Nu is het in gebruik voor culturele evenementen en kan je delen bezoeken.
Stadswandeling in Elche op kaart