Geschiedenis
In 1674 werd naast de kapel een kluis gebouwd (eenvoudige woonst met 2 verdiepingen). Van 1674 tot 1908 woonden hier kluizenaars van de Teutonische Orde. Een kluizenaar was toen niet iemand wat nu in de volksmond bekend staat als een persoon die bewust in afzondering leeft, ver weg van de maatschappij en het contact met anderen schuwt. Neen, dit waren religieuze celibatairen, maar geen priesters, die zich ophielden in een kluis. Aanvankelijk zich verdiepend in gebeden maar steeds meer verrichten zij andere taken zoals het geven van cathechismus, het verzorgen van zieken en zetten zij zich belangeloos in voor het gewone volk.
De laatste kluizenaar, Andreas Gielen, overleed op 13 april 1908 en kreeg een beeld in het tuintje naast de kapel. Op de plaats waar de kluis zich bevond (achter de kapel), staat nu in een bloemenperkje een wit stenen monument ter ere van de 14 kluizenaars die hier leefden. Een lijst met de namen vind je in de kapel bij het binnenkomen aan je rechterkant. De kluis raakte in verval en werd afgebroken in 1926.
Beschermd monument
De kapel staat eigenlijk in Hoepertingen, hoort administratief tot het grondgebied Borgloon maar wordt toch tot de parochie van Groot-Gelmen gerekend. Sinds 1974 is de kapel een beschermd monument.
Crypte
In het park van de kapel is er ook nog een crypte. Een onwaarschijnlijke rijkdom aan beelden, schilderijtjes, doeken, kaarsen, bedankingsplakkaatjes, enz maken dit één van de kleinste kerkelijke musea die er moet bestaan op deze wereld. Je vindt er tevens een waterput daterend uit de Romeinse tijden. Het water werd vooral gebruikt door de boeren om boter te ‘wassen’. Vrouwen kwamen hier de was doen.
Broeder Arsène
Een opmerkelijke figuur in de instandhouding van dit bedevaartsoord is broeder Arsène. Hij is de persoon die het beeldje van Onze-Lieve-Vrouw van Blijde Verwachting liet zegenen door paus Johannes Paulus II tijdens zijn bezoek aan Ieper in 1985. Foto’s daarvan vind je bij de ingang van de kapel. Het was ook broeder Arsène, toen al op vergevorderde leeftijd, die tijdens de hype die ontstond bij het uitzenden van de tv-reeks Katarakt (2008) als gids optrad en het verhaal van de Helshoven kapel honderden keren vertelde aan de horden toeristen die naar Haspengouw kwamen afgezakt.
Het beeldje werd reeds 2 keer gestolen, daarbij flink beschadigd maar gelukkig telkens teruggevonden. Het laatst gebeurde dat op … een voddenmarkt. Sindsdien staat het in een beveiligde glazen stolp. Wie een kaarsje wil branden, krijgt daartoe ook de gelegenheid in het parkje. Er staan voldoende wegwijzers. Er worden nog steeds misvieringen gehouden op dinsdag en donderdag door priesters Franciscanen. Maar hét grote evenement vindt telkens plaats op 15 augustus ter gelegenheid van O.L.V.-Hemelvaart. Dan komen bedevaarders van heinde en ver naar een openluchtmis.