Achel centrum is niet groot dus is het logisch dat we de bezienswaardigheden kort na elkaar aantreffen. Het zijn vooral enkele gebouwen waar we je aandacht willen op wijzen. Je komt in het begin ook voorbij een verzorgde taverne waar je lekker en aan democratische prijzen de honger en dorst kan stillen. En een kaasje misschien als dessert? Dat kan dan in de kaasmakerij Catharinadal verderop. Een kasteel kan je op bepaalde dagen ook van dichtbij gaan bekijken, evenwel niet betreden. Maar er is een brasserie er naast en dat is toch ook al wat. Tenslotte komen we opnieuw bij de kerk uit, waar nog enkele kunstwerken en voorwerpen onze aandacht trekken.
Simonshuis
Het Simonshuis is uit 1883, gebouwd in opdracht van de familie Simons. Het is één van de zogenaamde teutenhuizen in Hamont-Achel. Teuten was tijdens vooral de 18de en 19de eeuw de naam voor kooplui uit Noord-Limburg maar ook Noord-Brabant en Nederlands Limburg die het zich konden veroorloven in een statige villa te wonen, vandaar de naam ‘teutenhuis’. Zij verbleven er slechts enkele maanden in het jaar want vanaf de lente tot en met de herfst trokken zij naar Nederland of Duitsland om er hun koopwaren aan de man (en vrouw uiteraard) te brengen. Toen waren er immers nog niet zoveel winkels. Ene Frans Schellens kocht de villa over in 1913 en richtte achter het huis de weverij ‘Tissage de Velours’ op.
Van oktober 1944 tot april 1945 was het Simonshuis het hoofdkwartier van generaal Dempsey, een commandant van het 2de Britse leger. De gemeente Achel kocht dan in 1976 de eigendomsrechten op. Nu is zowel het Grevenbroekmuseum als het VVV-kantoor er gevestigd.
Grevenbroekmuseum
De geschiedenis van Hamont-Achel en de omgeving wordt hier ‘verteld’ aan de hand van maquettes, voorwerpen, kaarten, brochures, filmpjes enz. Er zijn 7 zalen elk met een eigen thema: prehistorie, nederzettingen, de Romeinse zaal, de burchtenzaal, belangrijke gebouwen en de stadszaal met ondermeer een maquette van de 18de-eeuwse stad Hamont. Hamont kreeg immers, in tegenstelling met Achel, stadsrechten in de 14de eeuw.
Meer info op www.grevenbroekmuseum.be
Klooster
Tegenover een oude elektriciteitscabine zie je een mooi gebouwencomplex, het vroegere klooster van de zusters Jozefienen. Herken er de neo-Vlaamse renaissance bouwstijl in. Hier werd ook onderwijs gegeven vanaf 1912 voor meisjes. Tot 1987 bleef dit zo. Toen werd het klooster en dus ook het onderricht opgeheven. De kloosterzusters trokken naar hun moederklooster in St-Niklaas. Nu worden sommige lokalen gebruikt voor kinderopvang.
Monument Grevenbroek
Het standbeeld toont drie bronzen figuren. Probeer te herkennen wie de werkgevende, bestuurlijke en gerechtelijke macht symboliseert. Het plateau waarop de figuren staan geeft de ligging aan van de drie gemeenten Achel, Hamont en Sint-Huibrechts-Lille. Deze drie gemeenten vormden vroeger de heerlijkheid. Later viel laatstgenoemde weg uit de heerlijkheid, werd het een zelfstandige gemeente tot de fusie in 1976. Vanaf dan is Sint-Huibrechts-Lille deelgemeente van Neerpelt.
Kerk en kruisbeelden
De De Monulfus- en Gondulfuskerk is een neogotische kerk uit 1909. Het koor, een kruisbeuk en een deel van de middenbeuk zijn echter van veel vroeger, uit begin 16e eeuw (laatgotisch). Het interieur toont een doopvont uit 1761, een rococo biechtstoel, schilderijen uit de 17de eeuw.
Naast de kerk (kant van de kiosk) bevindt zich het graf van de Teutenfamilie Simons. Het is een eenvoudige grafplaat. Daarnaast zie je er nog enkele. De andere zijde heeft een kleine begraafplaats met een vijftal 17de en 18de-eeuwse grafkruisen. In de muur van het koor zijn twee 17e-eeuwse grafstenen ingemetseld.
Catharinadal
De Klooster Catharinadal, bij het kasteel Genenbroek, biedt onderdak aan een kaasmakerij met de gelijknamige naam. In de eerste helft van de 15de eeuw werd hier een franciscanenklooster opgericht. Er werd onderwijs gegeven voor meisjes uit rijke families. Er was toen ook een oliemolen, een spinhuis, een wasblekerij, een kerk en een boerderij verbonden aan het klooster. De Franse Revolutie maakte komaf met het klooster. De zusters moesten vluchten, het klooster werd volledig omgebouwd tot een volwaardige boerderij. Wat je nu nog ziet zijn gevels uit 1815. De gotische gewelfde kelder van het spinhuis is nog in goede staat gevrijwaard gebleven.
Kaasmakerij: Met melk van hun eigen koeien baten de broers Boonen een ambachtelijke kaasmakerij uit met ruim 140 kazen en andere zuivelproducten. Meer info op www.catharinadal.be
Kiosk Vrijheidsboom Lier Zonnewijzer en Stapstenen
De kiosk staat er al sinds 1935. Toen bestond de lokale fanfare Kempenbloei al 75 jaar en dat moest gevierd worden met een mooi cadeau. Het werd een kiosk waar de fanfare dus bij goed en slecht weer optredens kon geven. Bemerk het opschrift langs de binnenzijde ‘1860 Kempenbloei 1935’. De kiosk is gebouwd op keldergewelven uit de 18de eeuw.
De grote boom naast de kiosk is een lindenboom. Deze werd geplant in 1919. Een jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog. De boom staat symbool voor de herwonnen vrijheid, vandaar de naam Vrijheidsboom.
De Lier is een kunstwerk in de vijver dat er kwam nadat Achel mee opging in de fusie met Hamont in 1977. Het kunstwerk is van Willy Ceysens, stelt een Griekse lier voor, een teken van voornaamheid. Enkele meters verwijderd van de Lier vind je een zonnewijzer. Nog in de vijver liggen stapstenen, 16 in totaal. Daarop zijn jaartallen aangebracht van historische gebeurtenissen uit de geschiedenis van Achel, van het prille begin in 1139 tot de fusie met Hamont in 1977.