De zee die hier ooit was, had in Salins-les-Bains ondergronds grote zoutvoorraden achtergelaten. Meer dan 1000 jaar terug werd hier dan ook al aan zoutwinning gedaan. Dat was ook Lodewijk XV ter ore gekomen die het witte goud best kon gebruiken om zijn vele oorlogen te financieren. Vandaar dat hij er een Koninklijke Zoutmijn van maakte en Salins-les-Bains door twee burchten liet beschermen.Zout werd in de Jura gewonnen uit waterbronnen die langs zoutlagen lopen. De zoutlaag in Salins ligt op een diepte van 240 meter. Water kan er niet doordringen en het regenwater komt dan als zout bronwater terug naar de oppervlakte. In de vroegste periode werd het opgevangen in putten. Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw werd het water door de zoutlaag gepompt om dan terug naar boven gebracht te worden. Het opgevangen water dient dan op zijn beurt opgewarmd te worden om zo het zout te winnen. Hoe hoger de concentratie aan zout in het water, hoe productiever de exploitatie was.
Doordat er enorm veel energie nodig was (opwarmen van het water) werd de productie te duur. Uiteindelijk sloten de zoutmijnen in de tweede helft van de 20ste eeuw.
Van Salins-les-Bains naar de Saline Royale van Arc-et-Senans
Bij een bezoek aan de zoutmijn van Salins-les-Bains stap je door een kunstwerk van ondergrondse galerijen, gestut door romaanse en vroeggotische bogen, aangelegd door cisterciënzermonniken. De plek werd echter vrij vlug te klein voor de nodige infrastructuur. Daarom werd het zoute water (pekel) vanuit een diepte van 240m opgepompt en via een ingenieus systeem naar het 17 km verderop gelegen Arc-et-Senans gekanaliseerd. Daar vond men voldoende ruimte voor gebouwen en was het nodige hout voorhanden in het Forêt de Chaux voor het proces van indamping. Daar verrees de Saline Royale als een ‘cité idéale’ waar aan huisvesting, sociale voorzieningen en rechtspraak evenveel belang werd gehecht als aan de zoutwinning. Een meesterlijk stukje architectuur. De Saline Royale van Arc-et-Senans is nu Unesco-werelderfgoed. Tot 1962 werd in de fabriek van Salins-les-Bains aan zoutwinning gedaan. Nu pompen ze het water alleen nog op voor het kuuroord.
Meer info over beide sites op www.salinesdesalins.com en www.salineroyale.com.