Kunstroof
Tijdens de nacht van 10 op 11 april 1934 werd er ingebroken in de Sint-Baafskathedraal. 's Ochtends bleken er twee panelen gestolen van de linkervleugel van het Lam Gods: de Rechtvaardige Rechters en Sint-Jan de Doper. Een zijdeur van de kathedraal stond 's morgens open ...
Bizarre onderzoeksmethoden
Uiteraard werd de politie op de hoogte gebracht. Maar toen die 's morgens aankwam in de kathedraal was er zo'n volkstoeloop naar het schilderij dat ze besloten in de namiddag nog eens terug te komen. Zo zijn er wellicht heel wat sporen uitgewist. Maar dat was niet de enige flater in het onderzoek. Er werd nogal eens gewisseld van onderzoeker en niemand deed ook maar enige overdracht van gegevens. De kerk begon ook aan een eigen onderzoek. Toen men de typemachine gevonden had waarmee de brieven werden getypt voor het losgeld, heeft men ze eerst twee jaar gebruikt om pv's te typen. Waarschijnlijk had niemand gedacht dat het lint van de typmachine mogelijks bewijsmateriaal was. Ook heel belangrijke getuigen worden pas maanden later ondervraagd.
Eén paneel keert terug
De onderhandelingen over het losgeld voor de gestolen panelen verliepen met het bisdom die eigenaar is van het Lam Gods. De dief communiceerde veelal door middel van advertenties in de krant, maar hij schreef ook een aantal brieven. Om zijn goede wil te tonen en te bewijzen dat hij wel degelijk over de panelen beschikte, gaf hij het bisdom het paneel van Sint-Jan de Doper terug. Dat gebeurde via een afhaalticket van het depot in het treinstation Brussel-Noord. Maar door de halsstarrige houding van het bisdom en de speurders werden de onderhandelingen voor het tweede paneel gestaakt. Aanvankelijk werd er 1 miljoen Belgische Frank als losgeld gevraagd. De dief gaf zelfs op een bepaald ogenblik te kennen dat het paneel onherroepelijk zou verloren gaan als men niet snel betaalde.
Arsène Goedertier
Wanneer de onderhandelingen in het slop zitten sterft in Dendermonde plotseling een wisselagent uit Wetteren, Arsène Goedertier. Hij zou op zijn sterfbed aan zijn advocaat verklaard hebben dat hij wist waar het paneel verborgen zat. Voor deze schuldbekentenis wou hij geen andere getuigen dan zijn advocaat. Die man zou dan na de dood van Goedertier niet eerst de politie hebben verwittigd maar wel naar het huis van Arsène Goedertier gereden zijn en daar bewijsmateriaal gevonden hebben, nl. een kopijen van de onderhandelingsbrieven. Of die wisselagent, Arsène Goedertier, er met zekerheid iets mee te maken heeft is een onopgeloste de vraag. Misschien werd het bewijsmateriaal er wel gelegd door die advocaat of iemand anders. Bovendien is er gesjoemeld met zijn overlijdensakte. Hij stierf niet thuis en een dag vroeger dan op de akte genoteerd staat.
Zoektocht naar het paneel
Mogelijks was Arsène Goedertier, die goed thuis was in de politiek en in de kerk (als koster), de daders op het spoor gekomen. Zo duiken er twee namen op van medeplichtigen, maar beiden stierven op een eigenaardige manier aan een natuurlijke dood. Zo werden vermoedelijk alle sporen gewist en duiken er allerlei scenario's op met daaraan gekoppelde vindplaatsen. Kerken, huizen, meubels, tuinen ... worden onderzocht maar niets gevonden.
Tot maart 2014 …
De 80ste verjaardag is heel dichtbij en plots zou het paneel toch niet voorgoed verdwenen zijn. Een politicus komt twee maanden voor de verkiezingen met een verhaal naar de pers dat het verdwenen paneel bij een begoede Gentse familie zou zijn. Hij pakt zelfs uit met het feit dat het werk zou gerestaureerd zijn door een restaurateur van het Parijse Louvre en in uitstekende staat is. Hij bewijst dit met een kleurenfoto van het origineel paneel. Een kleurenfoto van die kwaliteit bestond nog niet in de periode van de verdwijning. Blijkt dat deze piste al een tijdje onderzocht is door historicus Marc Reynebeau en aan het gerecht doorgegeven maar niets tastbaars bevat. Het ‘Lam Gods’ is daardoor het onderwerp van de langst durende soap geworden.
Restauratie
Dat het schilderij hierdoor aan populariteit wint staat buiten kijf. De historische waarde van dit meesterwerk is zo groot dat men het optimaal aan het publiek wil tonen en bewaren voor de toekomst. Het originele schilderij hangt in een geklimatiseerde cel in de Sint-Baafskathedraal. Met hetzelfde toegangsticket kan je ook de kopie zien in de Vydkapel in de kathedraal, de kapel van de voormalige eigenaars. Niet alle panelen worden tegelijkertijd gerestaureerd. De restauratie gebeurt in fasen. Meer info op www.sintbaafskathedraal.be
De restauratie zal minstens duren tot 2020 en gebeurt in het Museum voor Schone Kunsten. Terzelfdertijd gaat er in het Provinciaal Cultuurcentrum Caermersklooster een tentoonstelling door 'Het Lam Gods ont(k)leed!'. Hier verneem je alles over de geschiedenis van het werk. Met een webcamverbinding kan je eveneens de restauratie volgen. De toegang tot deze tentoonstelling is inbegrepen in het ticket van het Lam Gods in de kathedraal. Meer info op www.caermersklooster.be (Vrouwebroersstraat 6 in het Patershol in Gent).